در نوشتار حاضر، روی سخن، با کسانی است یا فقه استدلالی را می شناسند و یا جامعه شناسی تفهّمی ماکس وبر را. گمان نویسنده بر این است که اگر کسی یکی از دو دانش یاد شده را تا اندازه ای بشناسد، با اندک شناساندنی که از دیگری شده، هدف را در می یابد و در صورت علاقه مندی برای آشنایی با علمی که مورد سنجش قرار گرفته است، دست کم به یک منبع معرفی شده مراجعه می کند و به ارزیابی نوشتار حاضر می پردازد. ممکن بود شرح بیشتری درباره هر دو دانش، یعنی فقه و اصول فقه از یکسو، و جامعه شناسی تفهّمی ماکس وبر از سوی دیگر، ارائه گردد و در پایان به سنجیدن آنها و برابری مطالب این دو پرداخته شود.اما نتیجه ای که بر کم گویی مترتب است، بر خوانندگان آشکار است. مقاله ای چند صفحه ای که سعی دارد دیدگاه خود را به گونه روشن بیان کند و شاهدی نیز ارائه دهد، هم به سهولت در مجلات علمی قابل درج است و هم خواننده گرایش خواهد داشت که با یکی دو ساعت وقت گزاردن، آن را مطالعه و ارزیابی کند که اگر مقاله طولانی باشد، نتیجه ها به دست نمی آید. در این مقاله ابتدا، شرح کوتاهی می آید درباره جامعه شناسی تفهّمی، سپس به بخشی از علم فقه و قواعد مربوط به آن در علم اصول اشاره می شود و آن گاه مقایسه ای انجام می گیرد بین این دو دانش. امید می رود که مفید افتد و دیگران به ارزیابی آن بپردازند.

کلمات کلیدی