کودکان در شهرهای امروزی، به واسطه توسعه علوم و تکنولوژی در دهه های اخیر، از برقراری رابطه متعامل با طبیعت در محیطهای زندگی روزمره بی بهره مانده اند. این عدم تعامل پیامدهایی از قبیل استرس، اختلال در تمرکز حواس، بی حوصلگی و خستگی، کاهش بازدهی و ... را به دنبال دارد. شواهد اخیر نشان میدهد از جمله راه های بهبود و توسعه عملکردهای شناختی، عاطفی، جسمانی و اجتماعی کودک، احیای رابطه متعامل وی با طبیعت به ویژه از دوران اولیه کودکی است. در این میان طراحی معماری میتواند با حفظ و بازگردانی امکان تجربه با طبیعت در محیطهای کالبدی شهرها بالاخص محیطهای ویژه کودکان نقش بسزایی در تحقق آن ایفا کند. ازجمله تلاشهای این عرصه برای دستیابی به این مهم میتوان به اتخاذ رویکردهای طراحی مبتنی بر تعامل با طبیعت همچون معماری ارگانیک، اکوتک، سبز، پایدار، بایونیک و... اشاره کرد. در مقاله حاضر بر پایه مطالعات پیشین نگارندگان* رویکرد طراحی بایوفیلیک به دلیل توجه به نیازهای رشدی کودک در راستای نگاه به طبیعت، به عنوان مطالعات اولیه مورد استفاده واقع شد. بدین منظور با هدف دستیابی به راهبردهای برقراری ارتباط میان کودک و طبیعت در محیط های کالبدی ویژه کودک، به مطالعه موردی موزه ها و مراکز علوم کودکان پرداخته شد. موزه ها و مراکز علوم کودکان از آن جهت انتخاب شدند که این مراکز به عنوان نهادی علمی و فرهنگی علاوه بر ارتقاء عملکردهای کودک برپایه روش یادگیری خودمحور، تجربی و غیر رسمی، امکان تجارب دست اول و رشد درک وی نسبت به جهان طبیعی را فراهم میسازند. بنابراین پژوهش حاضر برمبنای استخراج راهبردهای طراحی موزه های علوم کودکان تدوین شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده ترکیبی مشتمل بر نمونه موردی و روش تحلیل محتوا است. نتایج این نوشتار متمرکز بر ارائهی راهبردهای طراحی موزه ها و مراکز علوم کودکان در تعامل با طبیعت است و امید است به عنوان راهنمایی برای طراحان و معماران به کار رود.

کلمات کلیدی