وب به‌ عنوان یکی از کانال­های اصلی کسب اطلاعات است و موتورهای کاوش به‌عنوان متداول‌ترین روش دستیابی به این اطلاعات محسوب می‌شوند. هدف از پژوهش حاضر تعیین سطح کمال مدل‌ ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع توصیفی - پیمایشی است. ابزارهای مورد استفاده برای گردآوری داده­ها عبارتند از: مصاحبه نیمه‌ساختاریافته (با استفاده از مقیاس کمال مدل ذهنی لی، (2007) و سوالات طراحی‌شده) و مشاهده مستقیم (فیلم ضبط شده از رفتار اطلاع‌یابی کاربر). جامعه پژوهش نیز شامل دانشجویان در حال تحصیل کارشناسی‌ارشد در دانشگاه فردوسی در گروه فنی- مهندسی، علوم انسانی/اجتماعی بودند که از هر گروه 15 نفر (جمعاً 30 نفر) با روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته­ های پژوهش نشان داد که80 درصد دانشجویان مدل‌های ذهنی ناقص و 20 درصد دانشجویان مدل‌های ذهنی خوبی داشتند و البته هیچکدام از دانشجویان مدل‌های ذهنی کاملی نداشتند. آگاهی بیشتر دانشجویان از مولفه اطلاعات تخصصی/عمومی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی چندگانه؛ مطابقت‌دادن؛ کاوش کلیدواژه‌ای؛ اعتبار و سندیت نتایج؛ در سطح خوبی بود. در مورد مولفه‌های محدودسازی/ بسط نتایج؛ الگوریتم‌رتبه‌بندی و مرتب‌سازی نتایج؛ آگاهی بیشتر دانشجویان در سطح متوسط بود و در مورد مولفه‌های اطلاعات محدود؛ صفحات/وب‌سایت‌های نمایه‌شده؛ راهنمای کاوش؛ عملگرهای بولی؛ سایر عملگرهای کاوش و پیشوندها؛ نشان‌ها و علائم نقطه‌گذاری؛ کاوش پیشرفته؛ تنظیمات کاوش؛ در سطح ضعیفی قرار داشت. همچنین بین سطح کمال مدل‌ ذهنی و سطح تعامل تفاوت معناداری مشاهده شد و دانشجویانی که سطح کمال مدل‌ ذهنی کامل‌تری‌داشتند، سطح تعامل مطلوب‌تری از خود نشان دادند. با توجه به یافته­ های پژوهش، ضروری است مقوله‌ مدل‌های ذهنی به‌عنوان عامل تاثیرگذار بر رفتار اطلاع‌یابی کاربران در طراحی نظام‌های اطلاعاتی و نیز آموزش کاربران مورد توجه قرار گیرد. شناخت مدل‌های ذهنی کاربران، خطاها و نواقص و شکاف‌های دانشی آنها از نظام اطلاعاتی را آشکار می‌سازد که با این آسیب شناسی می‌توان در رفع آن اقدام کرد و اثربخشی نظام و آموزش‌ها را افزایش داد.

کلمات کلیدی