یکی از تازه‌ترین مطالعات در ادبیات تطبیقی تصویرشناسی (imagology) است. مطالعۀ تصویرِ دیگری در متون ادبی نوعی خوانش تطبیقی است. با این حال نکتۀ تازه‌ای که در این مقاله ارائه می‌شود ارتباط میان تصویرپردازی و روایت‌گری است که تاکنون به آن توجهی نشده است؛ از این رو رویکرد این مقاله رویکردی ترکیبی است. پرسش اصلی این پژوهش این است که چرا نویسندۀ رمان «چراغ‌ها را من خاموش ‌می‌کنم»، زویا پیرزاد، که خود ایرانی‌ای ارمنی‌تبار، است شخصیت‌هایِ این داستانش را ارمنی انتخاب کرده است؟ این گزینش را نمی توان صرفا به ارمنی‌تبار بودنِ خود نویسنده فروکاست زیرا داستان‌پردازی صناعتی است که هیچ یک از مولفه های آن بی هدف و تصادفی پرداخت نمی‌شوند. پرسش این است که پیرزاد مردم ارمنستان را برای مخاطبِ تصویرخوانِ ایرانی چگونه تصویر کرده است؟ و چرا؟ به عبارت دیگر، از آن جا که موضوع تصویرشناسی مطالعۀ تصویر دیگری یا تصویرِ «فرهنگ دیگری» است، دیدگاه‌های نویسنده دربارۀ شخصیت‌هایی با قومیتی خاص چه تاثیراتی در روایتگریِ داستان خواهد گذاشت؟ فرض این جستار این است که در فرآیندِ تصویرپردازیِ یک نویسنده از شخصیت‌های فرهنگِ دیگر در متن داستانی، علاوه بر دلایل برون متنی، ضرورت‌ها و اقتضائات روایتگری در نوع تصویرپردازی موثر است. با توجه به نتایج به دست آمده، نشان داده خواهد شد که «تصویر دیگرى در این رمان براساس ایدئولوژىِ غالب فرهنگِ خوانندة تصویرخوان» است.

کلمات کلیدی