در نگاه فیلسوفان مسلمان، همواره مجردشناسی و فرشته‌شناسی دو موضوع متلازم بوده و مجردات بر فرشتگان تطبیق داده شده‌اند. حکما از یکسو، با توجه به شواهد متعدد نقلی مؤید تجرد فرشتگان، قائل به تجرد آنها شده‌اند و از طرف دیگر، با نگاه به مدلهای مختلف هستی‌شناسانه خویش، ضمن تبیین جایگاه مجردات در این نظامها، فرشتگان را با همین موجودات مجرد، مطابق دانسته‌اند. در این نوشتار ابتدا با تعریف موجود مجرد، بیان اقسام و ویژگی‌های آنها، تصویری اجمالی از مجردشناسی فلسفه اسلامی ارائه میشود و سپس با بیان نصوص دال بر تطبیق فرشته بر مجرد توسط فلاسفه بزرگ مسلمان، اصل تحقق این تطبیق تأیید می‌گردد. داوری نهایی، حاکی از آن است که روی هم رفته و با توجه به ویژگی‌های مشترک میان فرشته و مجرد، چنین تطبیقی تأییدپذیر است و دیگر بار، مطابقت عقل و شرع به اثبات می‌رسد؛ اگرچه در تطبیق افراد جزیی فرشته بر مصادیق خاص مجردات، باید جانب احتیاط را رعایت نمود.

کلمات کلیدی