عنصر /i:/ که در فارسی معمولاً به عنوان تکواژ یا نشانه یا واژه بست نکره شناخته می شود از دیدگاه های ساختواژی و معناشناختی در پژوهش های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. امّا در تحلیل های نحوی جایگاه و نقش خاصی برای آن در نظر گرفته نمی شود و بیشتر به عنوان جزئی از اسم نکره و در زیر گره اسمی نمایش داده می شود و بود و نبود آن تغییری در شیوه تحلیل ایجاد نمی کند. در دستور زایشی، مقوله های نقشی به عنوان عناصری که جایگاه و ارتباط دستوری میان مقوله های واژگانی را مشخص می کنند مطرح شده اند و با پیشرفت این گونه از زبان شناسی ساختگرا، بر تعداد و اهمّیّت این مقوله ها افزوده می شود. پیشتر گروه اضافه به عنوان یک گروه نقشی در سطح بالاتری اسم در فارسی مطرح شده است. در این پژوهش برای نخستین بار تحلیل کاملی از عملکرد عنصر نکره به عنوان یک گروه نقشی با فرافکنی کامل مبتنی بر برنامه کمینه گرا ارائه و با شواهدی استدلال می شود که می توان بسیاری از سازه های اسمی (NP/DP) و حتی برخی از آن ها که نقش قیدی دارند را به عنوان گروه نقشی نکره (IndefP) نمایش داد. بر این اساس، مقوله یادشده یک مقوله نقشی هسته پایانی در زبان فارسی است که اسم یا گروه های اسمی را به عنوان متمّم و انواع سازه های وصفی (بند موصولی، گروه حرف اضافه ای، گروه صفتی) را به عنوان ادات می پذیرد. گروه نقشی نکره علاوه بر جایگاه های موضوع، خود می تواند در جایگاه غیر موضوع و به عنوان ادات به گروه (بیشینه یا درونی) زمان T افزوده شود.

کلمات کلیدی