رحم در طی هر سیکل تولیدمثلی تحت تاثیر تغییرات دوره‌ای فعالیت محور HPG و به تبع آن تغییرات سطوح هورمون‌های جنسی دستخوش تغییراتی می‌شود. بنابراین، رحم عضو و مدل مناسبی برای مطالعه عملکرد محوری HPG می‌باشد. در این رابطه عوامل مختلفی از جمله داروها می‌توانند بر عملکرد محور HPG و بدنبال آن دستگاه تولیدمثل اثر گذارند. تاموکسیفن داروی غیر استروییدی - آنتی استروژنی است که اثرات آن می‌تواند محیطی و یا مرکزی و یا هر دو باشد. تاموکسیفن بسته به نوع اندام هدف و دوز مصرفی، دارای فعالیت آگونیستی و یا آنتاگونیستی است از این رو متعلق به گروه داروهایی است که در اصطلاح به آن ها تعدیل کنندگان انتخابی گیرنده استروژن می‌گویند. از جمله تاثیرات آنتاگونیستی تاموکسیفن آن در بافت پستان دیده می‌شود. تاموکسیفن به دلیل رقابتی که با استرادیول جهت قرار گرفتن برروی گیرنده استروژن دارد مانع از اتصال استرادیول بر روی گیرنده شده و از سرطانی شدن بافت پستان جلوگیری می‌کند. اثرات آنتاگونیستی این دارو در هیپوتالاموس موجب اختلال در محور HPG شده و در تکوین طبیعی رحم و تخمدان اختلال ایجاد می‌کند. در مقابل تاموکسیفن، آگونیست گیرنده استروژن در رحم است. و خطر ابتلا به سرطان اندومتر (مخاط رحم) را افزایش می دهد. از طرف دیگر، زیرالنون یک مایکوتوکسین استروژنیک غیراستروییدی است که به وسیله بسیاری از گونه‌های قارچ فوزاریوم تولید می‌شود. این قارچ عمدتا بر روی غلات رشد می‌کند. زیرالنون سبب بروز تغییرات در دستگاه تولیدمثلی حیوانات آزمایشگاهی (موش صحرایی، موش سوری، خوکچه هندی، هامستر و خرگوش) و حیوانات اهلی می‌شود. تاکنون از این سم قارچی، اثرات استروژنیک متنوعی مثل کاهش باروری وکاهش وزن نوزادان گزارش شده است.

کلمات کلیدی