هدف این پژوهش ساخت و بررسی روایی و ساختار عاملی پرسشنامه‌ای برای سنجش نیازهای پژوهشی معلمان مقطع متوسطة شهر مشهد است. روش این پژوهش توصیفی و از نوع آزمون‌سازی است. از جامعة معلمان زن و مرد مقطع متوسطة شهر مشهد نمونه‌ای به‌حجم 235 نفر انتخاب شده است.با بهره‌گیری از نظریة خودتعیین‌گری، پرسشنامة 45 سؤالی تهیه شده است که معلمان به آن پاسخ داده‌اند. برای فراهم‌آوردن روایی ابزار از روایی سازة تحلیل عاملی اکتشافی، روش مؤلفه‌های اصلی و چرخش واریماکس، روایی همسانی درونی، و برای فراهم‌آوردن پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است. همچنین نمرات t و رتبة درصدی در هریک از خرده‌مقیاس‌های «خودمختاری»، «ارتباط» و «شایستگی» نیز گزارش شده است. تحلیل مؤلفه‌های اصلینشان می‌دهد که پرسشنامة نیاز پژوهشی از سه عامل خودمختاری، شایستگی و ارتباط تشکیل شده است و این عوامل در مجموع، 01/44 درصد از واریانس ابزار را تبیین می‌کنند. همچنین همبستگی بین عوامل مثبت و معنی‌دار است که نشان‌دهندة روایی همسانی درونی ابزار است. آلفای کرونباخ خرده‌مقیاس‌های شایستگی، ارتباط، خودمختاری در نمونة پژوهش به‌ترتیب 93/0، 89/0 و 77/0 برآورد شده است که نشان می‌دهد آلفای کرونباخ کل ابزار و هریک از خرده‌مقیاس‌های آن از مقادیر متوسط و سطح مناسبی برخوردارند. همچنین یافته‌های تحلیل واریانس یک‌طرفه در بررسی چگونگی نیازها در نمونة پژوهش نشان می‌دهد که معلمان در بعد شایستگی با میانگین رتبة 97/1 بیشترین احساس نیاز به پژوهش و در بعد ارتباط با میانگین رتبة 70/0 کمترین احساس نیاز به پژوهش را بیان کرده‌اند. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان گفت که پرسشنامة نیاز پژوهشی ابزاری معتبر و روا در حوزة تشخیص نیازهای پژوهشی است و کاربست آن می‌تواند به رشد شغلی معلمان کمک کند.

کلمات کلیدی