عاری بودن گیاهان دارویی از بقایای شیمیایی، شرط لازم و اساسی در کلیهی مراحل تولید، فرآوری و عرضه آنها می باشد، بنابراین کاربرد نهاده های بوم سازگار در امر تولید این گیاهان امری اجتناب ناپذیر است. به منظور بررسی اثر نهاده های اکولوژیک بر عملکرد گل و دانه گاوزبان ایرانی ) Echium amoenum ( آزمایشی در دو سال زراعی متوالی 0241 40 و 0240 43 در دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. - - تیمارهای آزمایش شامل هفت نوع نهاده آلی و زیستی مختلف نظیر اسید هیومیک، اسید فولویک، نیتروکسین )حاوی باکتریهای Azotobacter spp. و Azospirillum spp. (، بیوفسفر )حاوی باکتریهای Bacillus sp. و Pseudomonas sp. ،) بیوسولفور )حاوی باکتریهای Acidithiobacillus spp. (، میکوریزا حاوی قارچ Glomus mosseae و حاوی قارچ Rhizophagus intraradices و عدم استفاده از کود )به عنوان تیمار شاهد( بودند. نتایج آزمایش نشان داد که کودهای اسید هیومیک، اسید فولویک، بیوسولفور و میکوریزا ) G. mosseae 33 و 21 ،32 ، (، عملکرد گل خشک را به ترتیب 23 30 و 03 درصد در مقایسه با شاهد افزایش دادند. بیشترین میزان فنول کل در ،33 ، درصد و عملکرد دانه را به ترتیب 23 نتیجه ی کاربرد بیوسولفور بدست آمد و میزان آنتوسیانین کل در شرایط استفاده از اسید هیومیک و اسید فولویک به ترتیب 23 و 22 درصد نسبت به شاهد ارتقاء پیدا کرد. کودهای بیولوژیک بیوفسفر و بیوسولفور میزان فعالیت آنتی اکسیدانی را به ترتیب 3 و 2 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. هر دو میکوریزای مورد مطالعه ) G. mosseae و Rh. intraradices ( به ترتیب افزایش 31 و 05 درصدی روغن دانه و افزایش 21 و 03 درصدی پروتئین دانه را در مقایسه با شاهد در پی داشتند. به طورکلی با توجه به یافته های این پژوهش، با کاربرد نهاده های بوم سازگار ضمن کاهش خسارات ناشی از کودهای شیمیایی، خصوصیات کمی و کیفی گاوزبان ایرانی بهبود یافت

کلمات کلیدی