منطقه اکتشافی طلا- مس پورفیری تنورجه در شمال شرقی شهرستان کاشمر، استان خراسان رضوی، و در مرکز کمربند ماگمایی خواف- کاشمر- بردسکن واقع شده است. زمین شناسی منطقه شامل سنگهای آتشفشانی ریولیتی- ریوداسیتی ترشیاری است که توده های نفوذی نیمه عمیق مونزونیتی تا دیوریتی در آنها نفوذ کرده اند. بافت غالب سنگهای آذرین منطقه پورفیری با زمینه دانه ریز است و عمدتا شامل کانیهای پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، کوارتز، بیوتیت، هورنبلند و مگنتیت است. توده های مونزونیتی منشاء کان سازی و دگرسانی گسترده منطقه هستند، درحالیکه توده دیوریتی تاخیری بوده و فاقد کانی سازی است. سن توده مونزونیتی با استفاده از روش U-Pb در کانی زیرکن 8/39 میلیون سال (ائوسن میانی) تعیین شد. شواهد زمین شیمیایی و کانی شناسی نشان می دهد که واحدهای آذرین منطقه از نوع گرانیتوئیدهای کالک آلکالن سری مگنتیت (نوع I) هستند. موقعیت تکتونیکی آنها زون فرورانش است. غنی شدگی نسبی عناصر LREE نسبت به HREE و غنی شدگی عناصر K، Rb، Cs، Th و U نسبت به Ti و Nb در همه نمونه ها دیده می شود. ناهنجاری عمدتا منفی Eu و کم بودن نسبت Sr/Y نشان دهنده تشکیل ماگما در عمق پایداری پلاژیوکلاز می باشد. مقادیر 87Sr/86Sr اولیه (705673/0 و 705158/0)، 143Nd/144Nd اولیه (512524/0 و 512570/0) و میزان εNd I (22/1- و 32/0-) در توده های نفوذی، نشان می دهد که منشاء ماگما از ذوب بخشی گارنت- اسپینل لرزولیت گوه گوشته ای قرار گرفته بر روی صفحه فرورانده شده می باشد و ضمن صعود به سمت بالا اندکی با پوسته فوقانی آلوده شده است. درنهایت سن ائوسن به عنوان یک دوره متالوژنی مهم بویژه برای عناصر مس و طلا در شمال شرق ایران معرفی می شود.

کلمات کلیدی