هدف از این پژوهش تحلیل میزان مصرف نهاده ­ها، تولید ستانده­ و بررسی کارایی فنی در اراضی شالی‌کاری استان گلستان با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ ها است. اطلاعات لازم از طریق پرسش‌نامه و مصاحبه حضوری با 173 شالی­ کار گلستانی به روش نمونه‌برداری تصادفی ساده در سال 1392 جمع‌آوری شد. نهاده‌های مورد بررسی شامل نیروی کارگری، ماشین­ ها، سوخت دیزل، بذر، سموم شیمیایی، کودهای شیمیایی، کود آلی و الکتریسیته بودند. نتایج نشان داد که مجموع مصرف انرژی در مزارع برای تولید شلتوک برنج 1/99060 مگاژول بر هکتار بود، به ­طوری­که میانگین کل انرژی ورودی به مزارع شالی برای تولید برنج دانه­بلند پرمحصول 1/108392 مگاژول بر هکتار و در تولید برنج دانه­ بلند مرغوب 3/89835 مگاژول بر هکتار برآورد شد. نهاده سوخت دیزل با 7/38 درصد از کل انرژی ورودی به مزارع شالی به­ عنوان پرمصرف‌ترین نهاده انرژی در تولید شلتوک برنج بود. پس از سوخت دیزل، بیش‌ترین سهم از کل انرژی ورودی در تولید شلتوک برنج مربوط به نهاده­ های الکتریسیته و ماشین­ ها به­ترتیب با 3/29 و 2/19 درصد بودند. میانگین کارایی فنی کشاورزان شالی­کار برنج دانه­ بلند مرغوب و برنج دانه­بلند پرمحصول بر مبنای رویکرد نهاده محور و بازده متغیر نسبت به مقیاس در تحلیل پوششی داده­ ها به­ ترتیب 95/0 و 94/0 بود. نتایج به‌دست آمده از بهینه ­سازی انرژی در این تحقیق نشان داد که می­توان در حدود 14 درصد از کل انرژی ورودی در تولید برنج دانه­بلند مرغوب و 16/18 درصد از کل انرژی ورودی در تولید برنج دانه­ بلند پرمحصول را بدون هیچ کاهشی در میزان عملکرد، ذخیره کرد. نهاده انرژی الکتریسیته نیز بیش‌ترین سهم از کل انرژی ذخیره­ شده را به خود اختصاص داد.

کلمات کلیدی