چکیده اندرزهای شاهان ساسانی چنان ارزشمند بود که از منابع عمدۀ تربیتی در مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره به شمار می-رفت. در ایران دورۀ اسلامی نیز این اندرزها در ابعاد متعدد، توسط اقشار مختلف، از جمله: فرمانروایان، وزرا و نویسندگانِ نصیحت-نامه ها، به کار گرفته شد. یکی از نویسندگان نصیحت نامه ها در ایران دورۀ اسلامی که از طبقه حاکم نیز به شمار می رفت، عنصرالمعالی بود. تنوع آرای تربیتی عنصرالمعالی در قابوسنامه، نشانگر آن است که در تدوین و شکل گیری آرای وی، منابع متعددی دخیل بوده است. با این اوصاف، بررسی اندرزهای شاهان ساسانی به عنوان یکی از منابع دخیل در شکل گیری آرای تربیتی عنصرالمعالی، جای تحقیق دارد. سؤال مطرح شده، این است که اندرزهای شاهان ساسانی چگونه و در چه ابعادی بر آرای تربیتی عنصرالمعالی تاثیرگذار بوده است؟ اهمیت این موضوع تبیین فرایندِ چگونگی درهم آمیختن اندرزهای دورۀ ساسانی با آموزهای اسلامی است که حاصل آن، پدید آمدن آثاری در زمینه مسائل تربیتی در ایران دورۀ اسلامی بود. در تحقیقاتی که تاکنون راجع به آرای تربیتی عنصرالمعالی انجام گرفته، توجهی به تأثیر اندرزهای شاهان ساسانی بر آرای تربیتی وی نشده است. هدف این نوشتار، واکاوی چگونگی تأثیر اندرزهای شاهان ساسانی بر آرای تربیتی عنصرالمعالی در قابوسنامه است، که با استفاده از منابع کتابخانه ای به روش تاریخی با توصیف، تحلیل و مقایسۀ داده ها انجام گرفته است.

کلمات کلیدی