در طی نیم قرن گذشته، به دلیل بروز خشکسالی¬های مختلف، استخراج بی¬رویه آب¬های زیرزمینی و افزایش مصرف آب، کمبود آب روندی افزایشی داشته و نگرانی¬هایی را برای کشاورزان ایجاد نموده است، لذا مدیریت بهینه آب گامی مؤثر در کاهش آسیب به ویژه در مناطق خشک و نیمه¬خشک می¬باشد. از طرفی، ایران کشوری با اقلیم خشک و نیمه¬خشک است و ویژگی عمده بارندگی¬های آن بروز اختلاف از نظر پراکنش مکانی و زمانی می¬باشد. علاوه بر این، تغییر اقلیم نیز چالش مهمی برای مناطق خشک و نیمه¬خشک محسوب می¬شود. در شرایط فعلی کشور، تغییر الگوی کشت محصولات زراعی آب¬بر به سمت گیاهان دارویی، از جمله حفظ منابع پایه و ارزش افزوده بالا از اهمیت بالایی برخوردار است. گیاهان دارویی از سیستم ریشه¬ای گسترده¬ای برخوردار هستند که نشان¬دهنده سازگاری این گیاهان به کاهش قابلیت دسترسی به آب و عناصر غذایی می¬باشد. کاشت گیاهان دارویی به دلیل نیاز آبی کم در شرایط خشکسالی و قابلیت تولید در زمین¬های کم¬بازده می¬تواند در افزایش بهره¬وری از منابع آب و خاک مؤثر واقع گردد. کشت مخلوط در مناطق خشک و نیمه¬خشک همچون ایران می¬تواند به عنوان راهکاری برای استفاده حداکثر از تشعشع بالای خورشیدی و منابع آبی به کار رود. ریخت-شناسی متفاوت ریشه گیاهان دارویی در کشت مخلوط باعث حداکثر بهره¬برداری از آب در لایه¬های مختلف خاک می¬شود. مهمترین راهکارهای بهبود رشد و عملکرد گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه¬خشک شامل آبیاری تکمیلی در کشت دیم، کم¬آبیاری و افزایش بهره¬وری آب، تلقیح با ریزموجوادت خاکزی به ویژه میکوریزا، کشت¬های جایگزین، کشت نشایی، کاربرد بقایای گیاهی و کاشت گیاهان پوششی، سوپرجاذب و پیش¬تیمار بذر با تنظیم¬کننده¬های رشد در مرحله جوانه¬زنی می¬باشد. بدین¬ترتیب، از آنجا که گیاهان دارویی از پتانسیل تحمل به خشکی بالایی برخوردارند، گزینه مناسبی برای کاشت در مناطق خشک و نیمه¬خشک محسوب می¬شوند و کاشت این گیاهان در عرصه¬های کم بازده و حاشیه¬ای، ضمن تأمین نیازهای اقتصادی روستاییان و صنایع مختلف غذایی و دارویی، حفاظت از منابع، بهبود کارایی مصرف آب و جلوگیری از خطر نابودی این گونه¬ها نقش مؤثری در بهبود معیشت مردم این مناطق ایفاء خواهد نمود.

کلمات کلیدی