بحث و بررسی در زمینه روابط شهر و روستا جایگاه ویژه ای در نظریه و برنامه‌ریزی توسعه در سطوح ملی، منطقه ای و محلی دارد زیرا گستره و عمق روابط شهرهای کوچک با روستاهای پیرامون بر تحولات فضاهای مختلف جغرافیایی بسیار موثر است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط عملکردی روستائیان بخش مرکزی شهرستان هرسین با دو نقطه شهری هرسین و کرمانشاه انجام پذیرفته است. منظور از روابط عملکردی، پیوندهای حاکم بر جریان های روستا به شهر و شهر به روستا است که در زمینه‌های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی است، واحد تحلیل 14روستا در بخش مرکزی شهرستان هرسین استان کرمانشاه است. در تحقیق حاضر روابط عملکردی 229 خانوار روستایی با شهر کوچک هرسین و شهر کرمانشاه به تفکیک 4 بعد اقتصادی، خدماتی، اجتماعی و فرهنگی و مبادله ای ذیل 26 متغیر با 41 شاخص در ارتباط با دو شهر هرسین و کرمانشاه با مقیاس عمدتاً رتبه ای کمی گردید. آلفای کرونباخ 0.86 بیانگر پایایی نسبتاً مطلوب ابزار تحقیق می باشد. نتایج حاصل از آزمون Paird Sample T test نشان می دهد که تفاوت معنی داری بین روابط عملکردی روستائیان با دو شهر هرسین و کرمانشاه وجود دارد به طوری که روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و مبادله ای روستائیان با شهر هرسین به ترتیب با 2.34، 2.68 و 2.38 بیشتر از کرمانشاه به ترتیب با 1.62، 2.41 و 1.50 است. در بعد خدماتی روابط روستائیان با شهر کرمانشاه با 1.89 بیشتر از شهر هرسین با 1.86 است. در مجموع روابط عملکردی روستائیان با شهر هرسین با میانگین 2.37 گسترده تر از روابط روستائیان با شهر کرمانشاه با میانگین 1.86 است. در واقع روستائیان با شهر کوچک هرسین در تمامی زمینه های مورد بررسی به جز خدمات بهداشتی-درمانی روابط گسترده تری نسبت به شهر کرمانشاه دارند.

کلمات کلیدی