مطالعه حاضر با هدف بررسی و نقد دیدگاه میلر درباره برنامه¬ درسی معنوی بر اساس دیدگاه شهید مطهری صورت گرفته است. برای این منظور آرای این دو اندیشمند در خصوص معنویت به طور عمیق مورد واکاوی قرار گرفت. در بخش اول این مقاله ویژگی‌های معنویت در دیدگاه میلر و در بخش دوم ویژگی‌های معنویت در دیدگاه شهید مطهری بررسی و تشریح گردید. در بخش سوم نیز به نقد دیدگاه میلر درباره برنامه¬درسی معنوی بر اساس دیدگاه شهید مطهری پرداخته شده است. نتایج حاصل از این بررسی، آشکارگر دو نوع نگاه متفاوت نسبت به معنویت می-باشد؛ نگاه اول معنویت اومانیستی که رویکردی غربی است و نگاه دوم معنویت الهی که رویکردی دینی و اسلامی است. معنویت مطرح شده از سوی میلر ذیل نگاه اول می¬باشد که ریشه در آموزه¬های مکتب اومانیستی دارد، لذا انسان و ابعاد(نیازهای) دنیوی او هسته¬ی مرکزی و غایت آن را تشیکل می¬دهد که در پرتو گزینش رویکرد تلفیقی از آیین¬های الهی و غیر الهی قابل حصول می¬باشد. در حالی که شهید مطهری با رد دیدگاه اومانیستی صاحبنظرانی همانند میلر؛ معنویت را امری فطری و الهی در انسان دانسته که بر محوریت حق مبتنی است و جز از طریق آموزه های الهی و دینی قابل حصول نمی¬باشد. از این رو دست اندر کاران عرصه¬ی تعلیم و تربیت باید بر حذر باشند که نه تنها رویکرد جدیدِ غرب در زمینه معنویت؛ از روی اشتباه و تصور نادرست، معنویتی ناب و حقیقی تلقی نگردد بلکه از پیامدها و آثار آشکار و پنهانِ بکارگیری این رویکرد بر روی مخاطبان نظام آموزشی نیز آگاه باشند.

کلمات کلیدی