مقدمه - علی رغم اجرای برنامه های واکسیناسیون فشرده و خرید برند های معتبر بین المللی واکسن، ویروس آنفلوانزای پرندگان به عنوان یک ویروس بومی، صنعت طیور کشور را متحمل خسارات قابل ملاحظه ای نموده است. با هدف ارزیابی پاسخ ایمنی چهار برند مطرح داخلی و وارداتی واکسن کشته آنفلوانزا و مطالعه مدل دینامیک تیتر حاصله، کارآزمایی بالینی در یک مزرعه گوشتی اجرا گردید. روش کار - در یک مزرعه گوشتی ، 32000 قطعه جوجه در چهار سالن مجزا و مدرن به طور مساوی تقسیم گردیده و با واکسن های کشته آنفلوانزا ساخت موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی (R) و شرکت های سواک (C)، ایزوواک (I) و مریال (M) طبق برنامه واکسیناسیون، روز 7 با دوز 3/0 میلی لیتر به صورت زیرجلدی واکسینه شدند. از هر سالن 25 نمونه خون در روزهای 28، 35 و 42 جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل و تستHI انجام شد. در طول دوره پرورش مشاهدات بالینی، آزمایشات ملکولی و پارامترهای عملکردی نیز به¬ منظور اثبات عدم بروز هر گونه مواجهه با بیماری ثبت گردید. جهت بررسی تیتر مادری در یک روزگی تعداد 60 نمونه خون اخذ شد. نتایج - میانگین حسابی (log2) تیتر مادری 5/10 با ضریب یکنواختی (%CV) 9/11درصد بود. روز 28 تیتر واکسن هایR ، C، I و M به ترتیب 67/2، 13/3، 09/3 و 08/2 گزارش گردید. میانگین حسابی تیتر ایمنی با واکسن R به طور معنادار بیشتر ازM بود (p=0.014). تیتر های روز 35 به ترتیب 45/3، 65/4، 1/3 و 35/4 بود و تیتر واکسن C و M بیشتر از R بود (p<0.01). در42 روزگی تیتر ها به ترتیب 4، 2/4، 4 و 7/4 بود . با وجود اختلافات موردی در سنین مختلف، هیچ گونه اختلاف معناداری میان تیترها در پایان دوره وجود نداشت. در تمام روزهای نمونه گیری ضریب یکنواختی بین 14 تا 40 درصد بود. در هیچ یک از سالن ها شواهد بالینی و ملکولی دال بر مواجهه با ویروس آنفلوانزا بدست نیامد. پروفایل سرولوژیک به روش ممانعت هماگلوتیناسیون نیز موید عدم مواجهه با آنفلوانزا بود، زیرا در صورت مواجهه تیترهای به مراتب بیشتر حاصل می شد. بحث و نتیجه گیری - می توان اظهار نظر نمود که واکسن تولید موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی همچون واکسن های وارداتی در بازار ایران قادر به ایجاد آنتی بادی در سطح تقریبا مشابه و قابل قبول می باشد. به طورکلی نمی توان با یک نوبت واکسن تزریقی عیارهایی بیش از این را انتظار داشته باشد.

کلمات کلیدی