حوضه کشف رود بخشی از حوزه‌‌‌‌‌‌آبخیز دشت بزرگ قره‌قوم در شمال شرقی استان خراسان‌‌رضوی با وسعت8996 کیلومترمربع و زهکش اصلی دشت مشهد بشمار می‌‌آید. برای تعیین پتانسیل سیل‌خیزی در محدوده حوضه کشف رود از روش SCS اصلاح شده، درمحیط GIS و براساس مدل رقومی ارتفاع، پهنه بندی توزیع بارش، محاسبه تلفات بارش ، نقشه کاربری اراضی و بر مبنای طبقه بندی حوزه‌های آبخیز تماب درجه4 استفاده شده است. داده های هواشناسی، ازجمله آمار بارندگی و رگبارها (28 ایستگاه) مربوط به دوره آماری از سازمان‌های ذیربط دریافت و مورد بررسی قرار گرفت. پس از واسنجی داده‌ها بر اساس پایه زمانی مشترک25 سال (سال آبی 68- 1367 تا 92- 1391) و حذف داده‌های مشکوک، تطویل دوره آماری و در مواردی به بازسازی داده‌ها اقدام گردید. لایه‌های اطلاعاتی مثل نقشه های موقعیت ایستگاه‌های هواشناسی، توپوگرافی، کاربری اراضی، خاک، پوشش گیاهی، تقسیمات سیاسی استان و تقسیمات حوزه های‌آبخیز تماب مورد استفاده قرارگرفته است. با دریافت DEM از نقشه های توپوگرافی در مقیاس 1:25000 و انجام اصلاحات لازم، مرز حوضه و خصوصیات فیزیوگرافی مثل مساحت، محیط، ارتفاع، شیب، زمان تمرکز و ... محاسبه گردید. برآورد CN با استفاده از کاربری اراضی و گروه‌های هیدرولوژی خاک انجام شد. توزیع مکانی CN برای شرایط رطوبتی مرطوب و با لحاظ نمودن درصد شیب مشخص و پس از برآورد مقدارCN امکان محاسبه مقدار ذخیره سطحی و میزان تلفات اولیه بارش فراهم میگردد . تحلیل رگبارها با استفاده از نرم افزار SMADA و بر اساس تابع توزیع استاندارد ( پیرسون تیپ 3) مقدار بارش و رگبار در دوره برگشت‌های 2 تا100 ساله مشخص گردید. پس از محاسبه متوسط وزنی ارتفاع رواناب در هر زیر‌حوضه (86 زیرحوضه)، به‌منظور تعیین پهنه های سیل‌خیز حوضه دبی حداکثر سیل ( ) ناشی از بارش موثر برآورد و نقشه پتانسیل سیل‌خیزی حوضه ترسیم گردید. از مجموع مساحت حوضه، ‍25/68 درصد آن دارای پتانسیل سیل‌خیزی ‍‍ نرمال، 5/25 درصد بحرانی، 25/6 درصد دارای پتانسیل سیل‌خیزی فوق بحرانی است. شهرستان‌های چناران و مشهد، پتانسیل سیل‌خیز‍‍ بالاتری نسبت به سایر شهرستان‌ها دارند. از مجموع حدود 658 روستا، آبادی و مرکز جمعیتی مورد شناسایی درحوضه، 78 درصد روستاها دلیل قرارگیری در مناطق دشتی وکم شیب در پهنه‌هایی با پتانسیل سیل‌خیزی نرمال، 17درصد روستاها در پهنه‌های با پتانسیل سیل‌خیزی بحرانی و 5 درصد روستاهای حوضه بدلیل قرارگرفتن در مناطق مرتفع و شیبدار در پهنه‌های با پتانسیل سیل‌خیزی فوق بحرانی قرار دارند.

کلمات کلیدی