در بازدیدهای انجام شده از بوستان‌های فضای سبز شهر‌های مشهد و شیراز طی تابستان سالهای 1392 و 1393 در بیشتر درختان اقاقیا علائم زردی، ریز برگی، جارویی شدن شاخهها و کوتولگی درختان مشاهده شد. بیمارگر همراه با زردی اقاقیا با استفاده از پیوند به درختچه‌های سالم و به وسیله‌ی سس به گیاهان پروانش سالم منتقل شد. دوازده ماه بعد در درختچه‌های اقاقیای پیوند زده شده علائم زردی و ریز برگی مشاهده شد. پروانش‌های مایه‌زنی شده علائم زردی، کوتاه شدن میانگره‌ها و فیلودی را نشان دادند. دی‌ان‌ای کل از رگبرگ میانی برگهای اقاقیا و پروانش دارای علائم با استفاده از روش استاندارد CTAB استخراج شد. همچنین دی‌ان‌ای کل از برگ گیاهان سالم نیز به عنوان کنترل منفی استخراج شد. نوکلئیک اسید استخراج شده به عنوان الگو در واکنش زنجیره‌ای پلی مراز آشیانه‌ای استفاده شد. در واکنش زنجیره‌ای پلی مراز آشیانه‌ای در مرحله‌ی اول از آغازگرهای P1/P7 و در مرحله دوم از جفت آغازگر R16mF2/R16mR1 استفاده شد. در واکنش زنجیره‌ای پلی مراز از شانزده نمونه از درختان اقاقیای فضای سبز و چهار نمونه از پروانش‌های مایه زنی شده در گلخانه قطعه 1348 جفت بازی تکثیر و تعیین ترادف شد. از گیاهان اقاقیای بدون علایم و پروانش سالم قطعه ای تکثیر نشد. ترادف حاصله تا محل اتصال آغازگرهای R16F2n/R16R2 کوتاه شده و قطعه 1250 جفت بازی از آن استخراج شد. ترادف به دست آمده بوسیله الگوریتم blastn موجود در سایت NCBI آنالیز شد. نتیجه BLAST بیانگر شباهت بیش از 99 درصدی ترادف حاصله با ژن ‌آر‌ان‌ای ریبوزومی 16S فیتوپلاسماهای Candidatus Phytoplasma phoenicium یا استرین مرجع متعلق به گروه 16SrIX (گروه فیتوپلاسمای جارویی نخود کبوتر) می‌باشد. جدایههای شیراز و مشهد عامل زردی اقاقیا با ژن آر‌ان‌ای ریبوزومی 16S این فیتوپلاسما به ترتیب 2/99 و 100 درصد شباهت داشتند. بررسی الگوی الکتروفورزی مجازی آران‌ای ریبوزومی فیتوپلاسمای زردی اقاقیا در تارنمای iphyclassifier (http://plantpathology.ba.ars.usda.gov/cgi-bin/resource/iphyclassifier.cgi) انجام شد. الگوی الکتروفورزی هضم آنزیمی آران‌ای ریبوزومی فیتوپلاسمای زردی اقاقیا منطبق با نقش حاصل از فیتوپلاسمای Picris echioides yellows متعلق به زیر گروه 16SrIX-C بود. نتایج حاصل بیانگر آن است که فیتوپلاسمای زردی اقاقیا متعلق به زیر گروه 16SrIX-C از گروه فیتوپلاسمای جارویی نخود کبوتر است. هضم آنزیمی قطعه تکثیر شده با چندین آنزیم محدود‌کننده نیز نتایج هضم آنزیمی مجازی را تایید کرد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که یک فیتوپلاسما متعلق به زیر گروه 16SrIX در بروز علایم بیماری زردی اقاقیا در استان‌های خراسان رضوی و فارس نقش دارد.

کلمات کلیدی