دگرآسیبی یک فرایند بیولوژیکی است که دربرگیرنده تعاملات بین دو گیاه از طریق تولید ترکیبات دگر آسیب می باشد. این ترکیبات دگر آسیب از طریق آبشویی، تبخیر، تجزیه وتراوش می توانند از ریشه منتشر شوند. این ترکیبات در شرایط خاصی به محیط تراوش می شوند و بر جوانه¬زنی، رشد ریشه و ساقه گیاه، فعالیت میکروارگانیسم های خاک و دیگر اعمال گیاه اثر می¬گذارد (10). این ترکیبات می توانند سبب محدودیت در شدت فتوسنتز و به تبع آن تنفس، محدودیت در سنتز پروتئین ها، تغییر در مسیرهای بیوسنتزی، تغییر ساختار غشاء کلروپلاست و میتوکندری، توقف فعالیت میتوزی سلول، اختلال در سیستم هورمونی، اختلال در فعالیت های آنزیمی و در مجموع سبب کاهش عملکرد گیاه شود (12). علف¬های هرز یکی از مشکلات و موانع اصلی در توسعه کشاورزی و نظام های کشاورزی پایدار محسوب می شوند. علف¬های هرز در رقابت با محصولات زراعی برای کسب مواد غذایی، آب و نور خورشید معمولا موفق تر هستند. ویژگی هایی مانند تولید بذر فراوان، سرعت رشد زیاد و انتشار آسان، این گیاهان را قادر می کند که رفتارشان را تغییر دهند و مناسب با شرایط محیطی تازه سازش یابند (9). اثرات زیان بار علف¬کش¬ها بر محیط زیست و پیدایش علف¬های¬هرز مقاوم به علف¬کش¬ها سبب محدودیت در استفاده از این روش در نابود کردن علف¬های هرز می باشد (9). کنترل علف¬های هرز با استفاده ازفرایند دگرآسیبی می تواند شیوه¬ی موثری باشد که سبب آسیب به محیط زیست و افزایش هزینه های مدیریت علف¬های هرز نمی شود (5). گیاه اکالیپتوس(Eucalyptus globules Labill) گیاهی پرورشی در جنوب کشور است که قسمت عمده ترکیبات موجود در عصاره برگ آن را ترکیبات فنلی با اثرات دگرآسیبی تشکیل می¬دهند (6). مواد سمی موجود در عصاره برگ اکالیپتوس سبب توقف جذب مواد معدنی، توقف تقسیم سلولی، کند شدن روند فتوسنتز و تنفس وفعالیت های آنزیمی می شود. این مواد همچنین در روند عملکرد تنظیم¬کننده¬های رشد گیاهی مثل اکسین واسید جیبرلیک دخالت می کنند (2).بررسی¬های دانشمندان حکایت از توان دگرآسیب عصاره اکالیپتوس بر سایر گیاهان دارد. در پژوهشی تایید گردید که عصاره برگ و دانه اکالیپتوسEucalyptus globulus Labill.)) سبب کاهش معنی¬دار جوانی¬زنی، رشد گیاهچه، محتوی کلروفیل a و کلروفیلb در جو و خاکشیر شد. نتایج پژوهش Najafi Ashtiani و همکاران (2008) نشان داد که اثر منفی عصاره برگ اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) بر طول گیاهچه، درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی، بنیه بذر و زمان زنده¬مانی سلمه¬تره (Chenopodium album L.) معنی¬دار بود (8). Mohammadi و همکاران (2013) در پژوهش خود نشان دادند که عصاره برگ اکالیپتوس سبب کاهش جوانه¬زنی و رشد علف-هرز خرفه (Portulace oleracea L.) شد (7). با توجه به پتانسیل دگرآسیبی گیاه اکالیپتوس، در پژوهش حاضر تلاش شد تا تاثیردگرآسیب عصاره آبی اکالیپتوس به عنوان یک علف¬کش زیستی بر گیاه ارزن وحشی بررسی و توان این عصاره در جهت حذف احتمالی این علف¬هرز در مزارع ذرت بررسی گردد.

کلمات کلیدی