بازسازی تمدن اسلامی، مبتنی بر ایده « دین کارآمد» است که دین را صرفاً، مجموعه ای از مناسک، که انجام آن، باعث برائت ذمه مکلف میشود، نداند، بلکه دین را «نحوه زیستی » بداند که التزام بدان، نه‌تنها ، سعادت اخروی، را به ارمغان میاورد، بلکه سامان مندی اجتماعی و نظمی عقلانی در زندگی این دنیایی را نیز فراهم میاورد، که پایه های تمدن پویای اسلامی ، بر پایه آموزه‌های دینیِ ، متناسب با نیازهای انسان معاصر، را تشکیل میدهد. اجتهاد عدالت محور، عقلِ عملی انسان را، قوه ای گشوده و توانا میداند که قدرت کشف حسن و قبحِ ذاتی افعال را دارد و شارع را ، رییس العقلا میداند و عدالت را (به‌عنوان مهم‌ترین کشفِ عقل عملی)، در رتبه علل ِ احکام در نظر میگیرد. چنین عقلانیتی، از یک طرف راه را برای شناختِ اقتضائات جهان جدید و مطالبات آن میگشاید و بدان پاسخگو است ( مطالباتی که مهم‌ترین مصداق عدالت، را حقوق ذاتی انسان میداند) و از طرف دیگر، کارایی و جهت دهیِ خطابات شرعی برای انسان معاصر را ، تامین میکند. اجتهادِ عدالت محور، با روش‌های "تفکیک جزء- کل" ، "ظاهر- روح (مقاصد)"، "فرم- محتوا"، "قضایای خارجیه- قضایای حقیقیه"، پویایی و معنا داری خطابات شرعی برای نیازهای انسان معاصر، را تبیین میکند و با مکانیسم های «دور هرمنوتیکی»، « منطقه الفراغ و اباحه اقتضائی»، «موافقت روحی» و « مقاصد و مذاق شریعت»، راه را برای دیالوگ "متن شریعت" با "پیش زمینه های فرهنگی و اجتماعی جوامع مدرن" ممکن میسازد و بدین ترتیب ، پایه های متودیکِ "تمدن نوین اسلامی"، (که از رهگذرِ دیالوگ با جامعه نوین، امکانپذیر است) را ایضاح و ممکن میسازد.

کلمات کلیدی