چکیده سابقه و هدف: بررسی تنوع گونه‌ای و تنوع عمل‌کردی، نقشی مهم در شناخت عملکرد و خدمات اکوسیستم دارد و نوع پاسخ به تغییرات محیطی را نشان می‌دهد. تنوع عمل‌کردی به محدوده و ارزش صفاتی از موجودات اشاره می‌کند که روی خصوصیات اکوسیستم تاثیر دارد و به شکل‌های مختلف از جمله تعداد و فراوانی نسبی گروه‌های عمل‌کردی معرفی می‌شود. این مطالعه با هدف شناخت عملکرد اکوسیستم و ارزیابی تنوع عمل‌کردی بین مناطق و بر اساس تعیین گروه‌های عمل‌کردی موجود در مناطق امن پارک ملی قمیشلو (باغک، آغل­­جنی، کورلیاس، کهوک، تنگ نجف­آبادی، و تنگ ورپشت) انجام شد. مواد و روش­ها: برای این منظور، ۸ صفت کمی و ۴ صفت کیفی انتخاب گردید. به منظور تعیین گروه‌های عمل‌کردی، ابتدا ماتریس صفت در گونه تهیه شد و تجزیه و تحلیل خوشه‌ای به روش Ward و فاصله تشابه گاور۱ در نرم‌افزار InfoStat انجام گرفت. پس از تعیین غنای گروه‌های عمل‌کردی، تنوع گروه‌های عمل‌کردی با کمک نرم‌افزارهایSDR۴ و FDiversity آنالیز گردید. نتایج و بحث: گروه‌های عمل‌کردی عمده مناطق عبارت بودند از: گیاهان کامه‌فیت که بیشتر عناصر غذایی برگ را به ساختار دفاعی اختصاص داده اند، همی‌کریپتوفیت‌ها که سطح برگ بالایی داشته و در کسب نور موفق‌ترند و تروفیت‌ها که برگ‌هایی با طول عمر کوتاه دارند. نتایج نشان داد که غنای گروه‌های عمل‌کردی در شش منطقه یکسان است (سه گروه عمل‌کردی) ولی به دلیل تفاوت در ترکیب گونه‌ای و صفات غالب گروه‌ها، تنوع عمل‌کردی منطقه کهوک بالاتر بود. طبق نتایج بدست‌آمده، چون بیشتر شاخص­های تنوع عمل‌کردی از بیش از یک صفت استفاده می­کنند تا کارکردهای مختلف گیاهان را توصیف کنند، شاخص­هایی که عموماً برای اندازه­گیری تنوع گونه ­ای استفاده می­ شوند (سیمپسون، شانن واینر و ...) کاربرد ندارند. نتیجه­ گیری: در تعیین تنوع عمل‌کردی، بهتر است علاوه‌بر تعیین غنای گروه‌های عمل‌کردی، از شاخص‌های عددی تنوع عمل‌کردی (شاخص میانگین وزنی جامعه و ...) استفاده شود تا نسبت به عملکرد اکوسیستم مورد مطالعه، اطلاعات مفیدی به‌دست آید.

کلمات کلیدی