در سال های اخیر به دلیل افزایش جمعیت و تقاضای بیشتر برای تولید محصولات کشاورزی مقدار کاربرد کودهای فسفره افزایش یافته است. این امر منجربه وارد شدن فسفر به آبهای سطحی، بر هم خوردن تعادل عناصر غذایی در خاک ها و گیاهان و نهایتا آلودگی محیط زیست شده است. لذا، با توجه به اهمیت و آثار مثبت و منفی فسفر در تغذیه گیاه و در نهایت تغذیه و سلامت انسان، این تحقیق با هدف بررسی میزان فسفر محلول و قابل استفاده، جهت بهبود و اصلاح مدیریت تغذیه و توصیه کودی صحیح و نیز کاهش خطرات زیست محیطی ناشی از مصرف بی رویه کودهای فسفره انجام شد. بدین منظور، از 30 مزرعه تحت کشت سیب زمینی منطقه مجن واقع در 35 کیلومتری شهرستان شاهرود، طی دو مرحله (مرحله اول قبل از کشت و مرحله دوم همزمان با برداشت محصول) و هر بار از دو عمق 25-0 و 50-25 سانتیمتری، نمونه برداری و موقعیت هر نقطه با دستگاه GPS ثبت و پس از آنالیزهای آزمایشگاهی، علاوه بر میزان فسفر محلول و قابل استفاده خاک، مقادیر pH، EC، موادآلی و آهک نیز تعیین شدند. همچنین مقدار فسفر در غده های سیب زمینی برداشت شده از مزارع مورد مطالعه، اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که کلیه اراضی نمونه برداری شده، فاقد محدودیت شوری بوده ولی دارای کمی قلیائیت و آهک بالا هستند. میزان کربن آلی نسبتا کم است و فسفر محلول خاک ها 11.4- 0.04 میلی گرم برکیلوگرم خاک و فسفر قابل استفاده خاک ها از 15.8 تا 48.4 میلی گرم بر کیلوگرم خاک متغیر بوده که این میزان بسیار بالاتر از حد بحرانی تعیین شده توسط موسسه تحقیقات خاک و آب می باشد. تجمع بیش از حد فسفر در غده های سیب زمینی نیز حاکی از مصرف بیش از حد کودهای فسفره در خاک می باشد. لذا توصیه می شود که از کاربرد کودهای فسفره در اراضی این شهرستان حداقل برای مدت 2-3 سال اجتناب گردد.

کلمات کلیدی