در فاصله ی میان واقعه و فاعل شناسا، مورخی ایستاده است که گزارشی از آن واقعه را به دست می دهد. واقعه پس از پردازش در ذهن مورخ، به قالب خبر و روایت ریخته می شود تا اساس کار پژوهشگران در مطالعات و پژوهش های تاریخی قرار گیرد. بدیهی است معرفتی که از این راه تولید می شود، متکی به گواهی و شهادت مورخانی است که واقعه را گزارش کرده اند. چنین شیوه ای در منطق پژوهشی تاریخ،از آن به «احراز واقعیت به اتکاء مرجعیت» تعبیر می شود. نظر به این که صدق گزاره ها در این روش،تابع شخص راوی/مورخ است،لذا اعتبار چنین دانشی که از راه گواهی تحصیل می شود،چگونه می توان مورد سنجش و ارزیابی قرار داد؟ به نظر می رسد که اتکاء به صداقت شخص راوی/مورخ(من قال) در سنجش صدق گزاره های تولید شده از سوی او کافی نیست و لازم است در کنار آن، به « ماقال» و منطق درونی گزاره ها نیز توجه کرد تا در صورت احراز صدق، بتوان آنها را به عرصه ی اعتبار کشاند

کلمات کلیدی