سنت مقامه نویسی در جهان اسلام با بدیع الزمان همدانی در قرن چهارم هجری به صورت رسمی مطرح شد. مقامات متأثر از شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر جهان اسلام در میان عربها شیوع فراوان یافت و به مرزهای غربی جهان اسلام یعنی اندلس رسید. از سوی دیگر، نوع ادبی خاصی در قرن شانزدهم میلادی در اسپانیا پا به عرصۀ وجود گذاشت که بیشباهت به مقامه نویسی نیست. این نوع خاص که در نگارش داستان ها و رمان ها به کار گرفته شد، پس از مدتی در سراسر اروپا منتشر گردید. در این نوشتار به بررسی سابقۀ تاریخی و ویژگیهای برجستۀ مقامات عربی، با تکیه بر مقامات حریری و مقایسه آن با داستان «زندگانی عصاکش ترمسی»_ به عنوان اولین اثر برجسته پیکارسکی در غرب_ پرداخته، همسانی¬ها و ناهمسانی¬های این دو نشان داده شده است. از این رهگذر میتوان علاوه بر ارائۀ نگاهی انتقادی- تطبیقی به مقامه نویسی و رمان یا داستان پیکارسک، به تاثیر احتمالی مقامهنویسی در سنت پیکارسکنویسی مغرب زمین نیز پرداخت.

کلمات کلیدی