میان وضع علمی و آموزشی شهر نیشابور طی سده های 4ـ6ق با وضع اقتصادی آن پیوندی استوار و رابطة مستقیم وجود داشته است. یکی از مصادیق بارز این پیوند در تاسیس مدارس نمود می یافته است. توانگران مهمترین نقش را در پایه گذاری مدارس داشتهاند. هزینههای بالای تاسیس مدرسه به ویژه اختصاص اوقاف چشمگیر برای آن تنها از ایشان برمی آمد. بیشتر توانگران نیشابور را شافعیان تشکیل می دادند و حنفیان در درجة بعدی قرار داشتند و نازلترین سطح معیشتی از آن کرّامیان بود. از این رو، می توان این سؤال را طرح کرد که طبقة اقتصادی و سطح معیشتی پیروان مذاهب در نیشابور چه اثری بر کمیت و کیفیت ساخت مدارس در میان هر یک داشته است. یافته ها حاکی از آن است که بیشترین مدارس را در نیشابور شافعیان داشتند. شمار مدارس حنفی در رتبة بعدی قرار داشت و کرّامیان از کمترین مدارس بهره می بردند و کیفیت مدارس ایشان نیز در حد نازلی بود.

کلمات کلیدی