سابقه و هدف: آفت‌کش‌های ارگانوفسفره مانند فوزالون و دیازینون، شامل گروه متنوعی از مواد شیمیایی بوده که علیه طیف وسیعی از آفات کشاورزی بکار برده می‌شوند. حیوانات نشخوارکننده در محیطی پرورش داده می‌شوند که می‌توانند در معرض این آفت کش ها قرار بگیرند. مواجهه این حیوانات با این آفت‌کش‌ها ممکن است عمدی (مانند استعمال پوستی برای کنترل حشرات و آلودگی‌های پوستی) و یا تصادفی (مصرف خوراک آلوده به آفت‌کش‌ها) باشد. اولین نگرانی مربوط به اثرات متغیر و بالقوه این مواد شیمیایی بر سلامتی دام و دومین نگرانی مخصوصاً برای تولیدکننده‌های فرآورده‌های دامی این‌است که این فرآورده‌ها به مواد شیمیایی آلوده نشده باشند. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی سطوح مختلف فوزالون و دیازینون بر فراسنجه‌های تخمیری، جمعیت پروتوزوآ و یک گونه باکتری فیبرولیتیک (بوتیریویبریو فیبریسولونس: (Butyrivibrio fibrisolvens با روش Real Time PCR بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از دو نوع آفت‌کش ارگانوفسفره فوزالون و دیازینون در سه سطح (0، 100 و 500 پی پی ام) و بنتونیت سدیم در دو سطح (0 و 2 درصد ماده‌خشک جیره) در یک محیط کشت آزمایشگاهی و در یک آزمایش فاکتوریل 2×3×2 در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. در ادامه تولید گاز اندازه‌گیری شد و برخی از پارامترها بر اساس روش تولید گاز، تخمین زده شد. همچنین کل جمعیت پروتوزوآ و گونه باکتری بوتیریویبریو فیبریسولونس در محیط کشت با روش Real Time PCR تعیین شدند. یافته‌ها: افزودن فوزالون یا دیازینون به محیط کشت، منجر به کاهش معنی‌دار تولید گاز تجمعی در زمان 12، 24 و 48 ساعت انکوباسیون و نیز نرخ (cgas) و پتانسیل تولید گاز (bgas) شد. همچنین کلیة مؤلفه‌های تخمین زده شده از قبیل قابلیت هضم ماده آلی (OMD)، انرژی قابل متابولیسم (ME)، انرژی خالص برای شیردهی (NEl)، تولید پروتئین میکروبی (MPY) و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (SCFA) در اثر افزودن فوزالون و دیازینون به محیط کشت، به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. اضافه کردن بنتونیت سدیم در سطح دو درصد به محیط کشت نیز منجر به کاهش معنی‌دار کلیة موارد ذکر شده در بالا گردید. با اضافه کردن هر یک از آفت‌کش‌ها به محیط کشت، جمعیت پروتوزوآ کاهش معنی‌دار نشان داد ولی جمعیت گونه باکتری بوتیریویبریو فیبریسولونس تحت تأثیر مصرف دو آفت‌کش قرار نگرفت. کاربرد بنتونیت سدیم در محیط کشت منجر به کاهش معنی‌دار جمعیت پروتوزوآ و گونه باکتری بوتیریویبریو فیبریسولونس شد. نتیجه‌گیری: مصرف هر دو آفت‌کش فوزالون و دیازینون اثرات منفی بر تولید گاز، مؤلفه‌های تخمینی و جمعیت کل پروتوزوآ داشت. اثرات سمی فوزالون نسبت به دیازینون بر محیط کشت بیشتر بود. همچنین بنتونیت سدیم علاوه بر توکسین بایندر بودنش، نتوانست از اثرات منفی آفت‌کش‌های دیازینون و فوزالون بر محیط کشت بکاهد و باعث ایجاد اثرات منفی بر تولید گاز، مؤلفه‌های تخمینی، گونه باکتری بوتیریویبریو فیبریسولونس و جمعیت کل پروتوزوآ شد.

کلمات کلیدی