بررسی سیلخیزی یک ناحیه از مهمترین جنبههای مطالعات هیدرولوژیکی است. روش واکنش سیل واحد (UFR) به دلیل ارائه شاخص سیلخیزی در سطح هر زیرحوضه میتواند به عنوان معیار کمی مناسبی در جهت اولویت بندی سیلخیزی زیرحوضه ها در تولید سیل در یک نقطه نظیر خروجی یک حوضه آبخیز مورد استفاده قرار گیرد. این روش نیازمند مدلسازی هیدرولوژیکی بوده که عملا در حوضه های فاقد آمار غیر قابل استفاده است. همچنین فرآیند محاسبه شاخص سیلخیزی در سطح هر زیرحوضه با استفاده از مدلسازی هیدرولوژیکی نیازمند صرف وقت و هزینه است. هدف از این مطالعه، ارائه یک مدل برای ارتباط دادن شاخص سیلخیزی به پارامترهای فیزیکی و میانگین بارش سالانه در سطح یک حوضه با استفاده از دو روش برنامه نویسی بیان ژن و شبکه عصبی مصنوعی و مقایسه نتایج آنها با یکدیگر است. در این راستا، حوضه آبخیز ارداک واقع در دشت مشهد به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد. در ابتدا شاخص سیلخیزی زیرحوضه های این حوضه )بر اساس روش واکنش سیل واحد( و سایر پارمترهای موثر در فرآیند سیلخیزی زیرحوضه ها نظیرمساحت، شماره منحنی، شیب آبراهه، شیب متوسط، فاصله هیدرولیکی مرکز ثقل تا خروجی اصلی و میانگین بارش سالانه استخراج شدند. سپس در یک فرآیند استاندارد، روشها بر روی اطلاعات این حوضه پیاده سازی و روابط شاخص سیلخیزی به عنوان متغیر مستقل بر حسب سایر متغیرهای وابسته تولید شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که برنامه نویسی بیان ژن توانایی پیش بینی شاخص سیلخیزی طبق فرآیند مورد استفاده در تحقیق حاضر را دارد و ارائه یک رابطه صریح منجر به درک بهتری نسبت به عوامل موثر بر شاخص سیلخیزی میشود.

کلمات کلیدی