خاک های مارنی یکی از انواع خاک های مسئله دار هستند که پتانسیل ایجاد مشکلات گوناگونی دارند که واگرایی یکی از متداول ترین آن ها ا ست. این خاک ها به واسطه برونزد گستردة سازند قم در نواحی مرکزی ایران از پراکندگی نسبتاً بالایی برخوردار هستند . در این بررسی ابتدا مناطق مشخص شد، س پس تعداد 44 نمونه خاک مارنی از مناطق مذکور GIS مناسب نمونه برداری از خاک های مارنی سازند قم به کمک نرم افزار جمع آوری و آزمایش های متداول فیزیکی و شیمیایی (دانه بندی، هیدرومتری، اندازه گیری آنیون ها و کاتیون هاو ...) بر روی آن ها انجام شد. در ادامه پس از مشخص شدن ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مارنی مورد مطالعه با انجام آزمایش های هیدرومتری دوگانه و شرارد پتانسیل واگرایی نمونه ها تعیین شد. بر اساس نتایج آزمایش هیدرومتری دوگانه از مجموع 44 نمونه تمامی نمونه ها به جز 6 نمونه غیر واگرا برآورد شدند . این در حالی است که بر اساس آزمایش شرارد تعداد 15 نمونه در محدوده غیر واگرا نمودار، 16 نمونه در محدوده واگرا و 13 نمونه در بخش میا نی قرار گرفتند. محققین بسیاری به عدم تطابق نتایج این دو آزمایش با یکدیگر اشاره کرده اند، این عدم تطابق در نتایج به دست آمده به وضوح مشاهده شد. به منظور اصلاح نتایج آزمایش شرارد از روش پیشنهادی نادر عباسی استفاده شد که نتایج آزمایش شرارد را به هیدرومتری دوگانه نزدیک تر کرد. در نهایت رابطه بین پتانسیل واگرایی نمونه ها و مقدار سدیم بررسی شد که نشان داد واگرایی مارن های مورد مطالعه ارتباطی با مقدار سدیم ندارد . درواقع مقدار سدیم مشخص شده در آزمایش شیمیایی مربوط به ساختار رس نیست بلکه به صورت کلرید سدیم در خاک وجود دارد که نه تنها باعث واگرایی نمیشود بلکه به صورت یک عامل کاهنده پتانسیل واگرایی عمل می کند.

کلمات کلیدی