قارچ خوراکی دکمه ای سفید (Agaricusbisporus) رایج ترین قارچ خوراکی در ایران و دنیا است، اما به دلایلی از جمله استفاده از نژادهای کم محصول وپسروی نژادی، عملکرد این قارچ درکشور کمتر از متوسط عملکرد آن در دنیا می باشد. یکی از برنامه های به نژادی،تولید نژاد F۱ حاصل از آمیزش هموکاریون ها است که مستلزم در اختیار داشتن جدایه های هموکاریون می باشد. در این مطالعه ابتدا ۱۶۰جدایه تک اسپور کند رشد از نژاد A۱۵ جداسازی شد و سپس براساس ویژگی های مورفولوژیک، از بین آنها ۱۸ نمونه بررسی و انتخاب شدند. در مرحله ی بعد، از نشانگر هم¬بارز ریزماهواره (SSR) جهت شناسایی هموکاریون ها استفاده شد. ده آغازگر که در نمونه های شاهد مادری دارای چندشکلی بودند برای نمونه های مورد آزمایش نیز استفاده شدند. جدایه ها براساس حضور و عدم حضور باندهای چندشکل در دو گروه کلی هتروآللیک و هموآللیک قرار گرفتند و هفت جدایه که در تمامی جایگاه های بررسی شده الگوی باندی تک باند نشان دادند به عنوان جدایه ی هموکاریون در نظر گرفته شدند. به منظور محاسبه سطح تنوع ژنتیکی بین ۷ جدایه هموکاریون به دست آمده، ماتریس فاصله ژنتیکی با استفاده از نرم افزار NTSYSpcمحاسبه شد و دندروگرام مربوطه ترسیم گردید. تشابه ژنتیکی جفت نمونه ها بین ۱۷/۰ تا ۶۷/۰متغیربود. در مرحله ی بعد نمونه های شماره ۴ و ۸ با بیشترین فاصله ژنتیکی نسبت به سایر نمونه ها جهت تشکیل هیبرید در تلاقی شرکت داده شدند. نتیجه این تلاقی، تولید هیبرید N۱ بود که با افزایش ناگهانی در رشد و تولید میسلیوم هوایی در محل الحاق همراه بود که در مقایسه با والدهای هموکاریون، سرعت رشد بیشتری داشت. در ادامه، جهت تأیید مولکولی هیبرید حاصل، واکنش PCR-SSR با استفاده از یک پرایمر (AbSSR ۴۵) انجام گرفت. همانطور که انتظار می رفت در هیبرید N۱ همانند نمونه ی شاهد هتروکاریون، دو باند قابل امتیازدهی حاصل شد که نشان دهنده ی وجود دو هسته ی غیرخواهری در هر واحد سلولی آن می باشد. نتایج نشان دادند که با استفاده از نشانگر SSR می توان با احتمالی بیش از ۸/۹۹ درصد نسبت به قطعیت هموکاریونی پس از اجرای آزمایش با ۱۰ آغازگر دست یافت و به این ترتیب از آنها در برنامه های اصلاحی جهت تولید هیبرید بهره برد.

کلمات کلیدی