با توجه به وضعیت کم‌آبی و قرارگیری کشور جمهوری اسلامی ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک، مدیریت پایدار منابع آب و محیط‌زیست امری بسیار ضروری تلقی می‌گردد. مدیریت یکپارچه منابع آب بدون شناخت دقیق چرخه هیدرولوژی امری غیرممکن خواهد بود. متأسفانه به علت کمبود اطلاعات هیدرولوژیکی، شناخت و درک سیستم هیدرولوژیکی به‌ویژه درزمینهی مدیریت آب‌های زیرزمینی با چالش مواجه است. در این راستا، استفاده از تکنیک ها و فنآوری ایزوتوپ‌های پایدار آب (18O & 2H)، به‌عنوان ردیاب‌های طبیعی جهت بررسی‏های هیدرولوژیکی، از مدیریت مؤثر منابع آب به‌خوبی پشتیبانی می‏نمایند. با توجه به تغییرات آب‌وهوایی و اقلیمی، ترکیب ایزوتوپ‌های پایدار (18O & 2H) موجود در آب باران و برف در طول زمان و مکان فرق می‌کند. رابطه بین ترکیب ایزوتوپی بارش و آب‌وهوا این امکان را به وجود می‌آورد که شرایط آب‌وهوایی در گذشته را با توجه به ترکیب ایزوتوپی بارش‌های قدیمه بجای مانده از گذشته (آب‌های زیرزمینی) بررسی نمود. مولکول آب با داشتن دو عنصر اکسیژن و هیدروژن، هر یک با ایزوتوپ‌های مختلف، کاربرد زیادی در مطالعات منابع آب دارد. از آنجائیکه مطالعات ایزوتوپی نزولات جوی در سطح کشور بسیار اندک و پراکنده بوده و نقشه های پهنه بندی ایزوتوپی (18Oو 2H) نزولات جوی کشور تا کنون تهیه نشده است، با اجرای این طرح مطالعاتی و تحقیقاتی برای نخستین بار بر اساس استانداردهای آژانس بین المللی انرژی اتمی نمونه برداری و نقشه های پهنه بندی ایزوتوپ‌های اکسیژن 18 (18O) و دوتریوم (2H) برای کل کشور و هر یک از استان‌ها تهیه و چگونگی تغییرات الگوی ایزوتوپی تیپ بارش‌های کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین، خط ایزوتوپی (18O vs 2H) مربوط به نزولات جوی کشور (Iran Meteoric Water Line - IMWL) بر روی دیاگرام 18O vs 2H برای هر یک از استان‌های کشور تعیین و با خط مربوط به نزولات جوی جهانی (Global Meteoric Water Line-GMWL) مقایسه خواهد شد. اهداف این تحقیق را می توان بصورت زیر لیست نمود.  تهیه الگوی ایزوتوپی بارش در کشور به‌منظور رسم نقشه پهنه‌بندی ایزوتوپ‌های 18Oو 2H در نرم‌افزار GIS و بررسی ارتباط آن با پارامترهای هواشناسی، زمین‌شناسی، توپوگرافی و غیره به‌عنوان مبنای مطالعات ایزوتوپی در چرخه آب کشور.  تهیه خط ایزوتوپی مربوط به آب‌های جوی به تفکیک ایستگاه هواشتاسی، استان، حوضه آبریز و همچنین به صورت یکپارچه برای کل کشور و مقایسه خطوط جوی ایزوتوپی بدست آمده با خطوط جوی ایزوتوپی جهانی و منطقه‌بندی منشأ بارش‌های جوی کشور بر أساس ترکیب ایزوتوپی نزولات جوی.  بررسی تغییرات ایزوتوپی با توجه به الف) تغییرات مکانی و فصلی بارش، ب) تغییرات ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی، ج) تغییرات رطوبت در مناطق مختلف کشور و بکارگیری فنآوری ایزوتوپ ها در مدیریت منابع آب، بخصوص آبخوان های مرزی و آبهای ژرف.

کلمات کلیدی