زمینه و هدف: هدف این پژوهش شناسایی عواملی است که باعث انتشار یافته­ های علمی نامعتبر می­ شوند. آگاهی از عوامل مؤثر در انتشار یافته­ های علمی نامعتبر به محققان این فرصت را می­ دهد تا با بینشی وسیع­ تر و به صورت آگاهانه اقدام به انتخاب منابع پژوهش خود نمایند و بدین صورت از انتشار یافته­ های علمی نامعتبر به وسیله خودداری از استفاده آن‌ها به عنوان پایه پژوهش خود جلوگیری به عمل آورند. مواد و روش: در این مقاله با استفاده از رویکرد کیفی پدیدارنگاری، به کارگیری نمونه ­گیری هدفمند و انجام مصاحبه با 12 نفر که در زمینه اعتبار یافته ­های علمی، علم نامعتبر و مباحث مرتبط دارای دانش و تجربه بودند، عوامل مؤثر در انتشار علم نامعتبر شناسایی گردیده­اند؛ ابتدا با انجام مصاحبه و کدگذاری نظری 8 طبقه توصیفی مرتبط با عوامل انتشار علم نامعتبر احصاء شدند و سپس جهت سهولت در درک نتایج پژوهش، عوامل مؤثر در انتشار علم نامعتبر به صورت فرآیندی در فضای نتیجه ارائه گردید. یافته­ ها: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که عوامل مختلفی در انتشار یافته­ های علمی نامعتبر دخیل هستند که با در نظرگیری فرایند انتشار یک یافته علمی، عوامل مؤثر در انتشار علم نامعتبر را می­ توان در سه محور اصلی تولید، فرآیند ارزیابی و انتشار علم جای داد. در این مقاله این نتایج به صورت فرایندی که ارتباط این عوامل را با یکدیگر نشان می­ دهد ارائه شده است. نتیجه­ گیری: یافته­ های این مقاله بیانگر این مهم است که جهت جلوگیری از انتشار یافته­ های علمی نامعتبر باید سه محور اصلی تولید، فرآیند ارزیابی و انتشار علم را محور توجه قرار داد. همچنین، جهت جلوگیری از انتشار علم نامعتبر تنها توجه به مجلات رده پایین و یا محققان غیرپایبند به اصول اخلاق پژوهشی کافی نیست بلکه جهت جلوگیری انتشار یافته­ های علمی نامعتبر کلیه مجلات و محققان باید مورد توجه قرار گیرند.

کلمات کلیدی