افلاطون در مکتب فلسفی خویش نظام خاصی از هستی بر پایه ی ارتباط سایه و عکس با اصل و حقیقت ارائه می دهد. وی در این راستا از موجودی متعالی که اصل خیر -خدای نظام فلسفی او- است، سخن می گوید که ورای وجود است. با تدقیق در جایگاه اصل خیر در هستی و تحلیل کیفیت «بهره مندی» ، آشکار می گردد که وجود حقیقی منحصر در آن است،و سایر موجودات نمود و سایه ای از آن هستند، آنچنانکه برای سایر موجودات حتی ایده ها -مثل- هیچ استقلالی نمی توان در نظر گرفت و به این ترتیب هستی شناسی فلسفی افلاطون بر محور حقیقتی واحد دنبال می شود. ملاصدرا نیز با طرح نظریه ی نهایی خویش یعنی وحدت شخصی وجود، هستی را منحصر در امری واحد -خدا- می داند و ما سوای حق تعالی را ظهورات و شئون او در نظر می گیرد که حکایتگر و نمود ذات حق هستند آنچنان که این کثرات ظهور، مخل وحدت حقیقت وجود نمی گردند. این پژوهش بر آن است تا افتراقات و تشابهات رویکرد فلسفی افلاطون و ملاصدرا در رابطه با نگاه آن دو به وجود حقیقی را بر اساس مبانی هستی شناسی متفاوت آن دو آشکار سازد.

کلمات کلیدی