سابقه وهدف: یکی از مباحث مبنایی در طب اخلاطی ؛ طبائع چهارگانه است که عبارت است از : بلغم ؛ سودا ؛ صفرا و خون. همین عناوین در احادیث طبی اهل بیت علیهم السلام نیز به چشم می خورد. حال این سوال به وجود می آید که آیا طبایع در دیدگاه احادیث همان طبائع طب سنتی است؟ این مقاله برای پاسخ به همین سوال سامان یافته است . مواد و روش ها: این مطالعه ی تبیینی - تطبیقی؛ از نوع تحلیل محتواست که در آن "طبائع" از منظر احادیث اهل بیت علیهم السلام تبیین شده و با دیدگاه بقراط در مکتب طب اخلاطی مقایسه شده است و برای این منظور از کتب مرجع در حدیث و طب اخلاطی استفاده شده است. یافته ها: در این پژوهش نشان داده شده است که در احادیث، واژه«طبائع» به معنای ترکیب های وجودی انسان به کار رفته است. طبق این احادیث؛ ترکیب های وجودی انسان از چهار طبع تشکیل شده که عبارتند از: «ریح؛ مرّه؛ خون و بلغم». دراحادیثی که طبایع انسان را بیان کرده است؛ عنوانِ «صفراء و سوداء» مشاهده نشد؛ در عین حال؛ برخی صاحب نظران؛ سوداء و صفراء را تحت عنوان کلیِ «مره» جای می دهند. در طب اخلاطی با توجه به چهار عنصر اصلیِ خاک؛ آب، هوا و آتش ؛ اخلاط چهارگانه ی: سوداء؛ بلغم؛ خون و صفراء در بدن شکل می گیرد و ماده بسیار لطیف دیگری نیز با عنوانِ "روح بخاری" از اخلاط اربعه به وجود می آید. نتیجه گیری: بین آنچه در طب اخلاطی با عنوانِ «اخلاط اربعه و روح بخاری» مطرح شده و آنچه در احادیث طبی با عنوان طبایع و ترکیب وجودی انسان ذکر شده؛ مشابهت هایی مشاهده می شود.

کلمات کلیدی