کانسار طلا- مس کوه زر در 100 کیلومتری جنوب شرق شهرستان دامغان قرار دارد. این محدوده از لحاظ زمین شناختی بخشی از کمربند آتشفشانی- نفوذی ترود- چاه شیرین محسوب می گردد. زمین شناسی منطقه شامل سنگ های آذرآواری (توف بلورین) و آتش فشانی با ترکیب آندزیت و لاتیت بوده که مورد نفوذ توده های آذرین نیمه عمیق با بافت پورفیری و ترکیب مونزونیتی قرار گرفته اند. توده های مونزونیتی خود تحت نفوذ واحدهای نیمه عمیق جوانتر با ترکیب دیوریتی قرار گرفته اند. بافت غالب توده های نفوذی، پورفیری و دارای کانی های کوارتز، پلاژیوکلاز، پتاسیم فلدسپار، هورنبلند، بیوتیت و پیروکسن هستند. نفوذ پلوتون و استوک های مونزونیتی منجر به شکل گیری دگرسانی های گسترده سریسیتیک، پروپلیتیک، کربناته و سیلیسی- تورمالینی در منطقه شده است. این سنگ ها با کانی سازی پراکنده پیریت به میزان 1 تا 10 درصد همراه بوده و این سولفیدها به اکسیدهای آهن ثانویه از جمله گوتیت، هماتیت و لیمونیت تبدیل شده اند. نمونه برداری ژئوشیمیایی به روش خرده سنگی ناهنجاری بالایی از عناصر طلا (تا حداکثرppb 598)، نقره ( تا حداکثر ppb 3747)، مس (تا حداکثر ppm679)، سرب (تا حداکثر ppm1427) و روی تا حداکثر ppm1013) را نشان می دهد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، توده های نفوذی ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا تا کمی شوشونیتی دارند و در محدوده متاآلومینوس تا کمی پر آلومینوس قرار می گیرند. غنی شدگی LREEها در برابر HREEها و غنی شدگی عناصر LILE در برابر HFSE تشکیل ماگما را در پهنه فرورانش تایید می کند. ناهنجاری منفی Eu به علت حضور پلاژیوکلاز به عنوان کانی باقی مانده در سنگ منشا ماگما می باشد. ماگمای مادر احتمالا در نتیجه ذوب بخشی آمفیبولیت ها شکل گرفته است. حضور سنگ منشا مونزونیت پورفیری، دگرسانی های سریسیتیک و پروپلیتیک، کانی سازی پیریت پراکنده و بی هنجاری های ژئوشیمیایی طلا و مس در کانسار کوه زر، نمایانگر احتمالی یک سیستم کانی سازی طلا-مس پورفیری در این ناحیه می باشد.

کلمات کلیدی