قاریان تا خلافت عثمان بیشتر به عنوان مبلغان دینی و آموزگاران قرآن شناخته می شدند؛ ولی رویدادهای دورة وی، قاریان به ویژه قاریان کوفی، بصری و مصری را به گروهی مؤثر بر رخدادهای سیاسی تبدیل کرد. نقش سیاسی قراء در دورة خلافت امام علی علیه السلام بسیار پررنگ تر از اثر ایشان بر رخدادهای دورة خلیفه مقتول پیشین بود. با توجه به رفتارها و مواضع سیاسی ایشان در رویدادهای این دورة تقریبا پنج ساله به جرئت می شود نقش سیاسی آنان را یکی از مهم ترین عوامل ناکامی امام علی علیه السلام در پیشبرد اهداف و برنامه های خود به شمار آورد. در بررسی رویدادهای این دوره، کناره گیری ـ اعتزال ـ از جنگ ها، به راه انداختن حکمیت و سپس خروج بر خلیفه در زمرة مهم ترین موضوعات جای دارند و قاریان در همة این رویدادها نقش اصلی را عهده دار بودند. تا کنون نقش قاریان در رویدادهای دورة خلافت امام علی علیه السلام و دیگر موضوع های مربوط بدیشان در این زمان در پژوهش های مربوط به حکومت امام علی علیه السلام پررنگ نشده است و حال آن که بیش تر افراد مؤثر در رویدادهای این دوره، قاریان قرآن بودند. این مقاله بر تعلق بیش تر این افراد مؤثر بر رویدادهای این دوره به طبقة قاریان قرآن تاکید کرده و به طور خلاصه به پررنگ کردن این نقش پرداخته است. در تکمیل بحث، موضاع قاریان نسبت به امام علیه السلام را نیز می شود در دو گونة هواخواهی و همراهی با آن حضرت و مخالفت یا دشمنی با ایشان جای داد. بررسی دیدگاه قاریان دربارة امام و موضع ایشان نسبت به آن حضرت در بررسی برخی از وقایع دورة خلافت ایشان و درک رفتار برخی از شخصیت ها در این دوره اثرگذار است.

کلمات کلیدی