پیچیدگی و در هم تنیدگی قومیت و مذهب، به عنوان دو متغیر اساسی در شناخت و تحلیل جامعه افغانستان به اندازه ای است که بدون توجه و تمرکز بر آنها، شناخت ساختار قدرت در افغانستان امکان پذیر نیست. عدم شرکت اقوام در ساختار سیاسی، با توجه به جمعیت و موقعیتشان در جامعه، به یکی از معضلات افغانستان تبدیل شده که منطقه را نیز تحت تاثیر قرار داده است. احساس فرودستی ناشی از قومیت و درنتیجه بی اعتمادی به دولت، یکی از موانع برقراری امنیت و شکل گیری دولت فراگیر و ملی در افغانستان بوده است. در این میان، شیعیان هزاره به رغم جمعیت و موقعیتشان -در تحولات افغانستان، جز دوران کوتاهی که حکومت های میانه رو قدرت را در اختیار داشته اند، نقش چندانی در ساختار قدرت افغانستان نداشته اند. در این مقاله، پرسش اصلی این است که چگونه ساختار قومی-مذهبی افغانستان، باعث حاشیه ای شدن جایگاه هزاره ها در ساختار قدرت افغانستان شده است؟ فرضیه و پاسخ اولیه به پرسش این است که تداوم تعصبات قومی و مذهبی، موجب بی اعتمادی متقابل و به حاشیه رانده شدن هزاره ها در ساختار سیاسی افغانستان شده است. روش آزمون فرضیه این مقاله، تحلیل تاریخی -جامعه شناسی تاریخی- می باشد و در این راستا، پیشینه هزاره ها و نقش آنها در ساختار قدرت افغانستان، از هنگام حکومت ١٢٠٥ شمسی)، که دوران پیشامدرن است، تا سقوط - دوست محمدخان بارکزایی ( ١٢٤٢ حکومت طالبان ( ٢٠٠١ ) بررسی می شود.

کلمات کلیدی