«انقلاب»، حضورِ یازده ویژگی در فرآیندی زمان‌مند است: ائتلاف فراگیرِ توده‌ای، نارضایتی‌ِ از وضع موجود، دوقطبی‌شدنِ جامعه، رهبری فرآیندِ انقلابی، سازمان‌یافتگی ستیزه‌گران، ایدئولوژیِ توجیه‌کننده‌ی براندازی، خشونتِ فراگیرِ متقابل، سرنگونی نظام سیاسیِ حاکم، بنیادنهادنِ نظام سیاسی جدید، تغییر نظام‌های (نهاد و رفتار) اجتماعی، تأثیر بین‌المللی. تاریخ‌نگاریِ انقلاب، درک و دریافتِ بافتارمند (به‌معنایِ درهم‌تنیدگیِ زمانه و رویداد و مکان) از ویژگی‌های یازده‌گانه‌ای است‌که انقلاب را پدیدار می‌سازند. «روح‌الله موسوی خمینی» را رهبر انقلاب اسلامی ایران دانسته‌اند. در تاریخ‌نگاریِ فرآیند انقلاب 1357، می‌بایست نقش و جایگاهِ امام خمینی را در گام‌های یازده‌گانه‌ی پدیدآورنده‌ی انقلاب اسلامی، بازخوانی کرد. بازخوانیِ نقش و جایگاهِ بزرگانِ تاریخ‌ساز در پدیدارسازیِ پدیده‌های شکوه‌مندِ تاریخی، دشواری (Difficulty) و دشواره‌ (Problem) دارد. یکی از بزرگانِ تاریخ‌ساز، «روح‌الله موسوی خمینی» است‌که پدیداریْ نام‌آور به‌نامِ انقلاب اسلامی را پدید آورد. نام‌آوران فرّه‌مند، انسان‌هایی تاریخ‌ساز هستند که در کشاکش روزگار، به‌آهستگی و پیوستگی، فراتاریخی می‌شوند. آنان در زمانه‌ی خود، هنگامه‌ها می‌آفرینند و بر صدر می‌نشینند و چشم‌ها را خیره می‌کنند و عقل‌ها را افسون می‌سازند و دگرگونی‌های گونه‌گون می‌پرورانند. گفتارها و کردارهای آنان، سنجه‌ای برای سخن‌گفتن و مکیالی برای عمل‌نمودن، نزدِ فراگیرندگان می‌شود. اما، پس از فقدان این مشهورانِ محبوب، مقلّدان در بازآفرینش و بازنمایی آن‌چه راهبرشان می‌گفته و اقدام می‌نموده است، به دردسر می‌افتند. امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی در ایران، به‌شمار رفته و از منظر تاریخ‌نویسانه، پیشینه‌ی کوشش‌های سیاسی ایشان به سال‌های آغازین دهه‌ی 1320 خورشیدی مستند شده است. نیم‌قرن مبارزه‌ی سیاسی به‌همراه خود، متن‌های گوناگونی از رفتارها،کردارها و گفتارها پدید آورده است‌که هرکدام، شأن نزولی دارند و در سیر تاریخی رویدادها، در بستر زمانی ویژه‌، از منزلتی متفاوت برخوردارند. نگارنده‌ نوشتارِ پیشِ‌رو، استوار بر گام‌های چند‌گانه‌ی فرآیندِ انقلابی، کوشش کرده است تا نقش و جایگاه امام خمینی را در یازده گام فرآیندِ پیروزی انقلاب اسلامی، بازسازی کند. در این میان، آن‌چه مهمّ است این است‌که چگونه می‌توانْ «مرد کم‌نظیر تاریخ معاصر» را بازتفسیر و بازپیرایی کرد.

کلمات کلیدی