با توجه به چالش‌های بیمه فعلی محصولات کشاورزی مانند بالا بودن هزینه‌های اجرایی، مشکلات ناشی از اطلاعات نامتقارن و زیان‌ده بودن صندوق بیمه کشاورزی، ارایه الگوی بیمه‌ای مناسب، از مهم­ترین مسایل در زمینه مدیریت ریسک محصولات کشاورزی به­شمار می‌رود. از این­رو، با توجه به تجربه موفق جهانی، اقدام به طراحی بیمه شاخص آب و هوایی برای محصول سیب در شهرستان دماوند - به­عنوان یکی از بزرگ­ترین مراکز تولید سیب در کشور - شده است. اطلاعات مورد نیاز طی سال­های 1395-1366 از مدیریت جهادکشاورزی و ایستگاه هواشناسی شهرستان دماوند جمع‌آوری گردید. با توجه به کاربرد فراوان توابع مفصل بیضوی و ارشمیدسی در مدل‌سازی ریسک‌های چندمتغیره، ساختار وابستگی بین متغیرهای آب و هوایی و عملکرد سیب با استفاده از این توابع، تبیین شد و از روش بیزین برای تخمین پارامتر مفصل استفاده شد. بررسی انواع مختلف مفصل نشان داد که مفصل جو بهتر از بقیه مفاصل، تابع توزیع توأم را مدل‌سازی می‌کند. بنابراین، بین متغیرهای آب و هوایی و عملکرد سیب یک ساختار وابستگی غیر متقارن مثبت قوی وجود دارد. خسارت مورد انتظار ناشی از شرایط نامناسب آب و هوایی برای کل شهرستان 25/64281 تن به­دست آمد و به این ترتیب، میزان حق بیمه برای هر هکتار در سطح پوشش 100 درصد 91/36348 هزار ریال محاسبه شده است. بررسی نتایج تابع غرامت نیز نشان داد که سرما مهم­ترین عامل خسارت در شهرستان دماوند برای محصول سیب است. با توجه به نتایج موفق این سیستم بیمه‌ای در جهان، توصیه می‌شود که مسئولین و سیاست‌گزاران با بررسی طرح‌های بیمه شاخص آب و هوایی اجرا شده در کشورهای مختلف جهان و شناسایی ابعاد مختلف آن اقدام به اجرای این سیستم بیمه‌ای در کشور نمایند.

کلمات کلیدی