افزایش تمرکز آلاینده ها در اتمسفر کلان شهرها در نتیجه پایداری جو، مساله آزار دهنده ای است که اکثر کلان¬شهرهای ایران در فصول سرد سال با آن مواجهند. در این پژوهش به بررسی وارونگی های دما در کلان¬شهر مشهد در ماه¬های اخیر پرداخته شده است. به منظور برآورد تعداد روزهای وارونگی و شناسایی ساختار وارونگی دما در کلانشهر مشهد، داده‎های جو بالای ایستگاه مشهد از سایت دانشگاه وایومینگ اخذ و بررسی گردید. نتایج نشان داد که، در طول دوره یک ماهه مورد مطالعه (10 آذر تا 10 دی 1396)، تنها در یک روز شهر مشهد وارونگی دما را تجربه ننموده است. در مقابل، در 29 روز باقی مانده، انواع وارونگی دما با شدت های متفاوت از ضعیف تا بسیار شدید بر روی این شهر تسلط یافته است، به طوری که 59 درصد از روزها دارای وارونگی شدید و بسیار شدید بوده اند. در بین روزهای مورد مطالعه، در روز 7 دی ماه، وارونگی بسیار شدید و اوج آلودگی هوا (171= AQI ) و وضعیت هشدار ثبت گردیده است که سبب تعطیلی مدارس شهر مشهد گردیده است. بررسی ها نشان داد که، استقرار سامانه پرفشار و فرونشینی هوا در ترازهای زیرین جو به همراه پایداری جو، سبب شکل گیری وارونگی دمایی در نزدیکی سطح زمین و وقوع وارونگی شدید (000>031/0) شده است. این امر، مانع تلاطم و جابه¬جایی هوا شده و آلودگی شدید هوا در شهر مشهد را در این روز به همراه داشته است.

کلمات کلیدی