چکیده: حاشیه نشینی، پدیده ای جهانشمول است که امروزه بسیاری از شهرهای جهان با آن و چالش های متعدد ناشی از آن مواجه هستند. مناطق حاشیه نشین دارای ویژگی های خاصی از قبیل فضای کالبدی نامتجانس و نامنظم، بافت مسکونی آَشفته، جمعیت متراکم، کمبود امکانات خدماتی، نرخ بیکاری بالا، مشاغل کاذب، فقر و توسعه نیافتگی و پایین بودن سطح شاخص های اجتماعی، فرهنگی،بهداشتی،احساس محرومیت و تبعیض شدید و ... هستند. این ویژگی ها و شاخص های منفی، مناطق حاشیه را مستعد انواع چالش ها و معضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می کند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای در صدد پاسخ به این سوال است که حاشیه نشینی در کلانشهرها چه پیامدهای منفی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی به همراه دارد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که به دلیل فضای کالبدی و اجتماعی نامناسب مناطق حاشیه، این مناطق هم برای خود منبع بسیاری از تهدیدات به شمار می روند و هم می توانند سایر مناطق شهری را دچار تهدید سازند. بدین ترتیب فقر اقتصادی، محرومیت اجتماعی و سطح پایین شاخص های فرهنگی و احساس محرومیت در بین ساکنین به خصوص نسل دوم حاشیه نشینان در مجموع منجر به بروز بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی، بزهکاری و جرم در این مناطق می گردد. علاوه بر این، نارضایتی شدید حاشیه نشینان و احساس محرومیت و تبعیض شدید به خصوص در نسل دوم حاشیه نشینان، می تواند زمینه را برای بروز شورش های اجتماعی فراهم کند که از منظر سیاسی-امنیتی تهدید به شمار می رود.در نهایت، حاشیه نشینی آثار و پیامدهای نامطلوب زیست محیطی را نیز به همراه دارد.

کلمات کلیدی