چکیده: اندیشه اصلاح طلبی و خصوصاً اصلاح طلبی در حاکمیت، بیش از هرچیز ریشه در باورهای عمیق و پویای مکتب شیعه داشته و یک ضرورت برای هر مسلمان، شیعه و مؤمن واقعی است. تبیین و تشریح اندیشه اصلاح طلبیِ مد نظر مکتب شیعه را در نهج البلاغه می توان مشاهده کرد. نهج البلاغه نتیجه بخش بودن هرگونه تلاشی در جهت اصلاح امور دنیا و آخرت (که در واقع اصلاح طلبی حاکمیت محسوب می شود،) را منوط به اصلاح گری و خودسازی درونی فرد می داند؛ در عین حال که بی اعتنایی یک فرد مؤمن در مقابل انواع انحرافات دینی یا دنیایی اجتماع را مجاز نمی داند. چنین اندیشه اصلاح طلبی متکی به اصول و مبانی دینی و عقلانی است و اصلاحاتی قابل اعتماد، پایدار و نتیجه بخش ایجاد خواهد کرد. اصلاح طلب بودن حاکمیت وابسته به امور واقع نگر، همه جانبه نگر و متکی بر ارزشهای اخلاقی است. چرا که امور غیر سازگار با واقعیت های اجتماع، تک بعدی و غیر اخلاقی، نمی تواند مبنای اصلاح طلبی دینی قرار گیرد. قرآن و عترت اصلی ترین منابع و محورهای جهت گیری اصلاح طلبی دینی است، که هردو کاملاً هم جهت با این شرایط هستند؛ و نهج البلاغه بیان فصیح و بلیغی از این دو، است. این مقاله با تحلیل محتویی به بررسی مبانی و الزامات اندیشه اصلاح طلبی حاکمیت در نهج البلاغه، می پردازد.

کلمات کلیدی