بررسی مکاتیب سلطانی نویسندگان بزرگ فارسیزبان با بهرهگیری از تکنیکهای زبانشناسان راه مناسبی برای دستیابی به برداشت آنان از ارتباطات انسانی و چگونگی بهرهگیریشان از امکانات زبان برای محقّق ساختن اهداف سیاسیست. در این پژوهش متن دو نامۀ مسعود غزنوی به خوارزمشاه، که توسّط بونصر مشکان تنظیم شده است، با استفاده از نظریۀ کنشگفتار بررسی میشود. ابتدا نظریۀ کنشگفتار به اختصار معرّفی گردیده و سپس کنشگفتارهای موجود در دو نامه تشخیص داده شدهاند و نوع هر یک از آنها تعیین شده است. در ادامه، انواع کنشگفتارهای موجود در دو نامه از نظر بسامد با یکدیگر مقایسه شدهاند. با توجّه به نسبت کاربرد انواع کنشگفتارها در این نامهها، بونصر با توجّه به تغییر شرایط سیاسی و موقعیّت مسعود نسبت به خوارزمشاه میزان استفادۀ خود از انواع کنشگفتارها را تغییر داده است. همچنین با توجّه به بسامد بالای جملهوارههای پیرو و کشمکش سیاسی مخاطب با مسعود، تعداد کنشگفتارهای غیرمستقیم در متن احتمالاً زیاد است.

کلمات کلیدی