برای شناخت تمدن اسلامی ابتدا باید عقلانیت و فلسفه اسلام را بشناسیم که ظهور فلسفه اسلامی در حکمت متعالیه تجلی می کند. در نقش ملاصدرا در تحول تمدن اسلامی همان بس که حکمت متعالیه در ادامه مسیر فلسفه علمی، بحث عقلانیت را کامل کرد و یک عقلانیت اسلامی را پیشنهاد داد. حکمت متعالیه ملاصدرا عقلانیت مستقل را صبغه وحیانی می بخشد که نتیجه این عقلانیت ایمان است. هر چند سعی ملاصدرا این بود که از این عقلانیت در الهیات استفاده کند. چرا که دغدغه فلسفه ملاصدرا، پرداختنبه مولفه سیاست، امنیت، دانش و صنعت نبود اما با کمک عقلانیت اسلامی که متقابل سوبجکتیویزم است. می توان دیگر مولفه های تمدن همچون سیاست و امنیت متعالیه را ساخت. دغدغه ملاصدرا درباره آینده حکومت اسلامی و سعی وی در مخالفت با مستشرقان دکارتی دربار صفوی از عواملی بود که در تحول تمدن اسلامی نقش مهمی داشت. مدل عقلانیت حکمت متعالیه می تواند مولفه های دیگر تمدن را با صبغه حکمت متعالیه در اختیار ما قرار دهد و یک تمدن متعالی برگرفته از حکمت متعالیه را بسازد.

کلمات کلیدی