پیشرفت سریع جوامع بشری، افزایش جمعیت و توسعه صنایع تولیدی، منجر به افزایش تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیستی در خاک شده و باعث تجمع بیش از اندازه آلودگیها ازجمله فلزات سنگین در آن میشوند. از مهمترین مسایل در مدیریت پایدار خاک، یافتن شیمیایی و زیستی، به همراه شناخت الگوها و منشاهای ایجاد تغییرات میباشد. لذا، ، رابطهای موثر بین پارامترهای مختلف فیزیکی به منظور بررسی دقیقتر منابع آلاینده خاک و انجام اقداماتی در جهت کاهش اثرات آنها، ارایه مدلهای جدید، انعطافپذیر و با قابلیت اجرایی بالا ضروری است. هدف از این مطالعه تعیین مهمترین عوامل موثر بر غلظت فلزات سنگین شامل کبالت، کروم، نیکل و منگنز در خاک منطقه نیشابور به کمک روش آمار چندمتغیره و سیستم اطلاعات جغرافیایی میباشد. بدین منظور باتوجه به نظر نقطه نمونهبرداری در نظر گرفته شده و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته، مواد 96 کارشناسی آلی، درصد رس و سیلت اندازه گیری شدند. متغیرهای حاصل از مدل رقومی ارتفاعی و دیگر لایههای اطلاعات مکانی شامل شیب، Arc طول شیب، شاخص خیسی، فاصله از راهها، فاصله از گسلها و غیره نیز توسط قابلیتهای نرمافزار محاسبه گردیدند. سپس، GIS ) پیادهسازی شده و متغیرهایی که بیشترین تغییرات موجود در مجموعه CCA( روش تحلیل تناظر کانونی PCord به کمک نرمافزار ، داده را بیان میکنند نیز تعیین گردیدند. نتایج این مرحله نشان داد که متغیرهای مواد آلی، هدایت الکتریکی، فاصله از آبراههها % واریانس موجود در دادهها را توجیه میکنند. بنابراین این عوامل میتوانند به عنوان مهمترین 87شیب، طول شیب و بافت خاک عوامل موثر بر فلزات موردمطالعه در خاک منطقه مطالعاتی معرفی شوند که با دیگر تحقیقات در این زمینه همخوانی دارد.

کلمات کلیدی