رودخانه‌های مرزی، ظرفیّت تبدیل‌ به اختلاف و کشمکش در میان کشورها را دارا هستند. هلمندِ سرچشمه‌گرفته از افغانستان، پس از عبور از مرز، به هامونِ ایران می‌ریزد. از زمان تعیین مرزهای افغانستان و ایران، تقسیم آبِ هیرمند مسأله‌ساز بوده است. حکمیت‌های چندگانه، نتوانست اختلافات را حل نماید. در معاهده‌ی 1351 افغانستان موظّف شد 26متر مکعب در ثانیه، آب به ایران بدهد و از هرگونه اقدامی‌‌که موجب قطع حقآبه‌ی ایران ‌گردد، خودداری کند. امّا، هنوز اختلاف بر سر نحوه‌ی تقسیم آب، باقی است. دلایلِ تداوم اختلافات بر سر بهره‌برداری از آب هیرمند، علی‌رغم وجود توافق‌نامه‌های رسمی، پرسش اصلی است. مجموعه‌ای از عوامل تاریخی، جغرافیایی و عناصر منطقه‌ای و بین‌المللی، عمدتاً غیرارادی در تداوم مسأله دخیل است. روش پژوهش، آمیزه‌ای از پژوهشِ تاریخی، اسنادی و میدانی است.

کلمات کلیدی