نظریه¬پردازان مکتب تحقّقی(اثبات¬گرایان) قائل به وجود مفهومی تحت عنوان «مجرمان بالفطره» هستند؛ ایشان معتقدند کسانی¬که ذاتاً تمایل به انجام بزه دارند و به خاطر داشتن حالت خطرناک حتی قبل از وقوع جرم باید تحت مراقبت و اقدامات تأمینی قرار گیرند. در مواجهه با این دیدگاه، ما با دو نوع تعالیم، در منظومه‏ دینی خود روبروییم. در بسیاری از متون دینی، افراد بشر از فطرت و درون‏مایه‏ پاک برخوردار و همگان در برابر رفتار آگاهانه و قاصدانه‏ خود مسئول¬اند؛ در مقابل، برخی نصوص، مانند روایاتی که سعادت و شقاوت را ذاتی انسان‏ها می‏داند و نیز احکامی که فرد را بدون داشتن اختیار، از برخی حقوق و امتیازات محروم می‏دارد، شائبه‏ نظریه‏های تحققی را زنده می‏کند. یکی از مصادیق چالش¬برانگیز وضعیت شرعی فرد متولد از رابطه نامشروع است؛ با این توضیح که مشهور فقیهان معتقدند: «ولدالزنا» از تصدّی برخی امور و پاره¬ای از حقوق اجتماعی محروم است؛ از جمله بین او و والدینش رابطة توارث وجود ندارد. بنابراین، نه او از والدین ارث می¬برد و نه ایشان می¬توانند از وی چیزی به ارث برند. نوشتار حاضر در پژوهشی توصیفی- تحلیلی و با نگاهی مسئله محور، به بررسی حکم مزبور پرداخته و پس از تحلیل و نقد ادله، به این نتیجه رسیده که هیچ¬یک از مستندات قول مشهور، به¬وضوح، مدّعای عدم ارث¬بری فرزند نامشروع از والدینش را اثبات نمی¬کند، بلکه عموم آیات، روایات وارده و دلیل عقل، صراحتاً دالّ بر ارث¬بری وی از والدین خود می¬باشد، امّا ارث-بری والدین از ولدالزّنا، به¬طور خاص و ویژه در مورد پدر، شدیداً محلّ تردید است.

کلمات کلیدی