روستای تاریخی خانیک گناباد از گویشی کهن و دست نخورده برخوردار است. در این گویش افعال و کلمه¬هایی وجود دارد که در دیگر گویش¬ها یا اثری از آن¬ها نیست یا به¬ندرت دیده می¬شود. از جملة آن¬ها فعل¬های ساخته شده از مصدر "ماْیستَاْ" است که ساخت¬ها و زمان¬های مختلف آن در نقش فعل کمکی و مستقل -با زمینة ذهنی قبلی- در خانیک رواج فراوان دارد. از این مصدر در گویش چندین نوع ساخت مضارع و ماضی وجود دارد که اغلب با ستاک¬های فعلی و ساخت¬های فارسی معیار، تفاوت¬ دارد. این جستار به بررسی فعل¬های رایج این مصدر در گویش خانیکی پرداخته است که با هدف حفظ و رواج این فعل¬ها و ارائة روش¬هایی برای ساخت فعل¬های نو و نیز کمک به افزایش نزدیک به پانصد فعل در زبان فارسی ارائه می¬شود. مقاله براساس گفتگو با گویشوران کهن¬سال و اغلب بی¬سواد خانیک پی¬ریزی شده است. در گویش خانیکی تعداد زمان¬های رایج مصدر «ماْیستَاْ» [mæ:jstæ:] از فارسی معیار بیشتر است، به¬خصوص که ساخت¬های این مصدر در فارسی معیار به¬کار نمی¬رود. علاوه بر زمان¬های رایج در فارسی معیار، ساخت¬های دیگری از ماضی و مضارع¬ معرفی شده است؛ که به احیا و ساخت افعال فراوانی در زبان فارسی کمک خواهد کرد.

کلمات کلیدی