بهرهبرداران بخش کشاورزی ایران با مجموعهای از ریسکهای طبیعی و اقتصادی مواجه هستند که عدم توجه به این ریسکها در برنامهریزیهای مزارع باعث انتخاب الگوی کشت نامناسب و برآورد بیشازحد درآمد میشود و در طولانیمدت بر سودآوری و سرمایهگذاری در مزارع تأثیر میگذارد. بر این اساس شناسایی عوامل مؤثر بر ریسک بهمنظور کنترل اثرات سوء آن، یکی از ضرورتها در بخش کشاورزی ایران است. در این تحقیق با استفاده از الگوی هموارسازی نمایی و موتاد در حالت انحراف مطلق از بازده ناخالص انتظاری در پایان هر دوره، الگوی کشت بهینه زراعی تحت شرایط ریسک برای کشاورزان استان گلستان با استفاده از اطلاعات سال زراعی 1۳۸۲ تا 1۳۹1 محاسبه شد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که رابطه بین درآمد انتظاری و مقدار ریسک مثبت است و با افزایش سطح درآمد انتظاری، مقدار ریسک نیز افزایش یافته است. در درآمدهای مورد انتظار با ریسک بالا محصولات برنج، گندم دیم ، سویا آبی، کلزا دیم و گوجه فرنگی وارد الگوی کشت شدهاند که نسبت به سایر محصولات پرسودتر هستند. در الگوهای کشت با ریسک کمتر سطح زیر کشت محصولات پرسودتر مانند سویا آبی، کلزا دیم، گندم آبی و گوجهفرنگی کاهشیافته است. بنابراین با توجه به نتایج بهدستآمده در مواقعی کشاورزان استان با ریسک جدی مواجه باشند میتوانند از الگوی کشت کم ریسک تر مانند کشت سویا آبی، کلزای آبی و گندم آبی استفاده نمایند. همچنین با توجه به ریسکهای موجود و توسعه سریع فناوریهای کاشت محصولات معمولاً باید متغیرهای آینده مانند درآمد مورد انتظار را با استفاده از دادههای کم و در بازه زمانی کوتاهمدت پیشبینی کرد.

کلمات کلیدی