شیوة نورپردازی در نگارگری ایرانی با دیگر سبک¬های نقاشی تفاوت دارد. در نگارگری ایرانی، سایه و تاریکی نشان داده نمی-شود و همه چیز در نوری محض و یکدست به نمایش درمی¬آید. این شیوة نورپردازی از نظام دوگانة نور و ظلمت در تفکّر ایرانی نشأت می¬گیرد. نگارگران در هنگام مصوّرسازی متون ادبی، از مبانی فکری این متون تأثیر پذیرفته و آن را در نگاره¬های خود منعکس ساخته¬اند. در این پژوهش پشتوانه¬های فکریِ شیوة نورپردازی نگارگری ایرانی را در متون ادبی بررسی می¬کنیم. با توجّه به اهمیّت فلسفة اشراق و مانویّت در بحث نور و ظلمت و همچنین تأثیرپذیری هنر ایرانی از مبانی فکری این دو مشربِ فکری، پژوهش حاضر این پرسش را پاسخ می¬گوید که شیوة نورپردازی در نگارگری ایرانی از حکمت اشراق و آیین مانی چه تأثیری گرفته¬است؟ چگونه نگارگران ایرانی به حکمت اشراق سهروردی، نمودی هنری بخشیده¬اند؟ در این پژوهش سعی داریم تا با تحلیل شیوة نورپردازی نگاره¬ها، حضور پشتوانه¬های ادبی را در هنر ایرانی تبیین کنیم. حاصل این پژوهش نمایانگر آن است که مبانی فکری و فلسفی متون ادبی، در لابه¬لای کتب ادبی محصور نمانده¬ بلکه در دیگر ابعاد فرهنگ و هنر ایرانی نیز تأثیری محسوس داشته¬است.

کلمات کلیدی