در جامعه‌ی ایران طی چند دهه، آموزش‌های رسمی، توسعه‌ی کمّیِ بی‌رویّه‌ای یافت به طوری که تعداد دانشجویان ایرانی از 189 هزار دانشجو در سال 1357 به 4 میلیون و 300 هزار نفر در سال 1392 رسید. این توسعه‌ی کمّی که در اثر تقاضای کاذب برای آموزش ایجاد شده است، خود تحت تاثیر انگیزه‌هایی از قبیل کسب منزلت اجتماعی، همرنگی با دیگران و... شکل گرفته ‌است. از آنجایی که این نوع انگیزه‌ها، انگیزه‌های مرتبط با خودِ علم یا کسب مشاغل و همچنین آگاهانه و با برنامه‌ی قبلی نیستند؛ محصّلان را برای فراگیری محتواهای آموزشی برنمی‌انگیزانند. از سوی دیگر، بی‌انگیزگی دانشجویان، عمدتاً سبب بی‌انگیزگیِ بسیاری از مدرّسان شده است و این موضوع نیز موجب بی‌کیفیت شدن آموزش‌ها گشته است(تنازل دوسویه). فقدان انگیزه‌ی کافی نزد محصّلان و عرضه‌ی آموزش‌های بی‌کیفیّت در کنار رابطه‌ی معکوس کمّیت با کیفیت، به بی‌سوادی و بی‌حرفگی عده‌ای از فارغ‌التّصیلان و کم‌سوادی و کم‌حرفه شدنِ عده‌ای دیگر از دانش‌آموختگان منجر شده است. همراه شدنِ این مشکل با عدم تعهدِ نسبی و عدم پایبندی به هنجارهای اخلاقی، موجب جرائم شغلی مثل جرائم پزشکی شده است. علاوه بر این، رشد کمّیِ بی‌رویه‌ی ظرفیّت‌های دانشگاه‌ها، پیامدهای انحراف‌زا و جرائم‌افزایی برای خودِ نظام آموزشی تولید ‌کرده است از جمله: افزایش و در مراحل بعد رواجِ گسترده‌ی سرقت علمی و تقلّب درسی چه نزد محصلان و چه نزد مدرّسان. همچنین افزایش گزارش‌های خلاف واقع از سوی مدرّسان -به عنوان معتمدین و نمایندگان سازمان دانشگاه- تحت تاثیر اصرار برخی از محصّلان برای افزایش نمراتشان. رشد کمّی آموزش علاوه بر تعداد محصّلان، شامل میزانِ سال‌های تحصیل نیز شده است. این امر سبب طولانی شدن دوران کودکی و وابستگی به خصوص وابستگی اقتصادی و تاخیر در سن ازدواج و در نتیجه افزایش انحرافات ناشی از این تأخیر ‌شده است. افزایش بی‌رویه‌ی محصّلان همچنین به دلیل آنکه متناسب با ظرفیت‌های بازار کار نبوده است، سبب بی‌کاری بسیاری از فارغ‌التحصیلان شده و در نتیجه مقدمه‌ی افزایش بسیاری از انحرافات و جرائم شده است.

کلمات کلیدی